Przybierasz na wadze? Tracisz szybko energię? Nie chudniesz pomimo stosowanych diet i zdrowego odżywiania? Podejmowany wysiłek fizyczny nie przynosi zamierzonych efektów? Często masz ochotę na słodkie pokarmy, a po ich zjedzeniu czujesz się ospała/y? Możesz mieć zaburzoną homeostazę glukozy i chorować na insulinooporność. Zobacz czym się charakteryzuje ta choroba.

Czym jest insulinooporność?

Czym jest insulinooporność? To zaburzenie metabolizmu, które towarzyszy różnym stanom chorobowym i może nasilać ich następstwa.  Jakie niesie zagrożenia dla zdrowia jeśli nie zostanie zdiagnozowana, a osoba chora nie zmieni swojego trybu życia?

Insulinooporność – zaburzenia metabolizmu

Insulinnooporością określa się zaburzenia homeostazy glukozy, które polegają na zmniejszeniu wrażliwości tanek docelowych na insulinę, pomimo prawidłowego lub podwyższonego stężenia glukozy we krwi. Do rozpoznania tego zaburzenia konieczne jest wykonanie badań, które zobrazują stężenie glukozy i insuliny we krwi.  Na powstawanie insulinowrażliwości znaczący wpływ ma prowadzony tryb życia. Przyczyną najczęściej jest brak aktywności fizycznej i nieprawidłowy styl odżywiania. Nieleczona insulinooporność i brak zmiany stylu życia może doprowadzić do jawnej cukrzycy. Udowodniono również, że zaburzenie insulinooporności może być nabywane genetycznie [1].

Dieta w insulinooporności – co jeść, a czego nie?

W insulinooporności zalecana dla osób chorych jest dieta o niskim indeksie glikemicznym. Wśród produktów zalecanych do spożycia można wymienić jabłka, młode ziemniaki, banany, kaszę marchewki, bataty, biały ryż, chleb żytni razowy, makaron razowy. Wśród pokarmów niezalecanych znajdują się: zboża glutenowe, alkohol, słodycze, soki owocowe, owoce, marchew, buraki, białko, produkty słodkie i słone. Nadmierna ilość białka w diecie osoby z insulinoopornością powoduje częstsze podjadanie.

Najlepsze schematy łączenia pokarmów to:

Schemat I

• śniadanie: jaja/ mięso + warzywa,
• II śniadanie: warzywa,
• obiad: mięso + warzywa,
• kolacja: warzywa,

Schemat II

• śniadanie:jaja/mięso + warzywa,
• II śniadanie: warzywa + owoc; kasza z warzywami lub chleb żytni na zakwasie,
• obiad: mięso + warzywa,
• kolacja: kasza + warzywa, bataty/ maniok/ ziemniaki + warzywa,
• placki kasztanowe + warzywa.

Bardzo ważna jest również suplementacja witaminą D3 i K2MK7, Omega3, oraz regularne spożywanie jogurtu naturalnego. W niektórych przypadkach warto włączyć również suplementację selenu i cynku, magnezu, chromu[2].

Regularne posiłki w insulinooporności – dlaczego są tak ważne?

W insulinooporności istotna jest prawidłowa homeostaza glukozy. Analizę przeprowadza się oceniając trzy stany: stan sytości, stan pomiędzy posiłkami, stan głodzenia. Wiedza na temat węglowodanów, białek i tłuszczów, znajomości mechanizmów regulujących ich syntezę i rozpad oraz stopień wykorzystania tych substancji przez tkanki jest niezwykle istotna w ocenie problemów  z zakresu metabolizmu.

Insulina jest odpowiedzialna za magazynowanie i produkcję białek, węglowodanów i tłuszczów. Hamuje też ich rozpad i uwalnianie do krwiobiegu.

Stan sytości trwa do 4 godzin od spożycia posiłku. W tym czasie obserwuje się wzrost poziomu glukozy, która pobudza wydzielanie insuliny z trzustki. Dzięki wysokiego współczynnika insuliny możliwa jest synteza glikogenu, trójglicerydów i białek. Glukoza jest wychwytywana przez neurony niezależnie od insuliny. Ale do wychwycenia jej przez komórki mięśniowe i tłuszczowe jest potrzebna insulina.

Stan między posiłkami trwa od 4 – 12 godzin. W tym okresie glukoza jest zamieniana na glikogen magazynowany w wątrobie. Zapasy glikogenu wystarczają od 12-24 godzin od momentu spożycia posiłku. Gdy zaczynają się kończyć mięśnie i wątroba pobierają energię z uwalnianych kwasów tłuszczowych. Mięśnie pobierają również energię z własnych zapasów glikogenu.

Stan głodzenia następuje, gdy wątroba zużyje zapasy glikogenu. Następuje proces glikogenezy w wątrobie, jak również rozpad trójglicerydów tkanki tłuszczowej, które uwalniają glicerol. Wyprodukowana glukoza służy zapotrzebowaniom mózgu, a trójglicerydy są zużywane do produkcji ciał ketonowych, które odgrywają istotną rolę w tkankach obwodowych i mózgu.

Jedzenie posiłków o takiej samej porze i stałej częstotliwości jest niezwykle ważne w insulinooporności bowiem zapobiega w zespole metabolicznym przybieraniu na wadze, jak i trudnościom związanym z pozyskiwaniem energii gdy nie ma wystarczającej ilości glukozy we krwi.

Skutki niezdiagnozowanej insulinooporności

Nieleczona insulinooporność lub zespół metaboliczny niesie zagrożenia dla zdrowia pacjenta bowiem może doprowadzić do kwaśnicy ketonowej, hiperglikemiii, hipertiglicerydemii jak również cukrzycy[3].

Masz wyżej wymienione objawy? Walczysz z ochotą na słodkie?

Dowiedz się jak zastąpić cukier

Poziom hiperinsulinemii jest możliwy do zweryfikowania przez diagnostę .

[1].  Z. Wesołowski, P. Wańkowicz, Insulinooporność metody rozpoznawania i następstwa kliniczne, “Nefrologia i Dializoterapia Polska” 2011, nr 15, s. 243-245.

[2]. I. Wierzbicka, Insulinooporność w praktyce dietetyka klinicznego, http://www.ajwendieta.pl/cms/wp-content/uploads/insulinoopornosc-w-praktyce.pdf (dostęp: 22.03.2017).

[3]. J. PIechocka, Stan sytości i głodu: co się dzieje w tym czasie w naszym organizmie?, https://vitalia.pl/artykul8703_Stan-sytosci-i-glodu-co-sie-dzieje-w-tym-czasie-w-naszym.html (dostęp: 22.03.2017).