Cholesterol to organiczny związek chemiczny, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest podstawowym budulcem komórek. Bez niego synteza witamin byłaby zwyczajnie niemożliwa. Po części jest produkowany w naszym ciele, a dokładniej w wątrobie, a po części przyswajamy go z produktów spożywanych na co dzień. Cholesterol, mówiąc kolokwialnie, to całkowita ilość tłuszczu we krwi. Jak nietrudno się domyślić, jego nadmiar jest dla nas szkodliwy. Dotychczas przeprowadzone badania potwierdzają, że zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi jest bezpośrednią przyczyną rozwoju groźnych chorób, takich jak zawał serca, miażdżyca, choroba wieńcowa, a nawet udar mózgu. Badania biochemiczne krwi, mające na celu skontrolowanie poziomu cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu HDL i LDL powinny być wykonywane przynajmniej raz w roku. Sprawdź, jakie są normy cholesterolu we krwi oraz jak obniżyć cholesterol.
Czym jest cholesterol?
Zarówno cholesterol jak i jego pochodne występują w błonie każdej komórki zwierzęcej. Związek ten wykazuje działanie stabilizujące i decyduje o wielu własnościach jednostek, w których się znajduje. Jest inicjatorem wielu istotnych steroidów takich jak kwasy żółciowe czy hormony steroidowe. W mowie potocznej cholesterolem określa się obecne w osoczu lipoproteiny (pokrewne substancje lipidowe). Cholesterol jest związkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania całego ustroju. Pochodzi ze źródeł pokarmowych i jest wytwarzany bezpośrednio w wątrobie. Poziom cholesterolu w organizmie osoby dorosłej powinien wynosić ok. 140 gram. Na całkowite stężenie cholesterolu składają się dwie lipoproteiny: cholesterol LDL (nazywany też „złym” cholesterolem) i cholesterol HDL (nazywany też „dobrym” cholesterolem), które różnią się między sobą strukturą i oddziaływaniem na organizm. Stosunek HDL do LDL lepiej niż całkowita zawartość cholesterolu w osoczu określa ryzyko miażdżycy, a także zawału czy udaru.
Cholesterol HDL
Są to lipoproteiny o wysokiej gęstości. Zadaniem HDL jest wiązanie zbędnego cholesterolu i późniejszy jego transport do wątroby, gdzie zostaje odpowiednio przetworzony i następnie zmagazynowany lub całkowicie wydalony z organizmu. Dla osoby dorosłej najkorzystniejszy jest wysoki poziom HDL przy jednoczesnym niskim poziomie LDL.
Cholesterol LDL
Są to lipoproteiny o niskiej gęstości. Zadaniem LDL jest transport cholesterolu z wątroby do pozostałych komórek ciała. Nadmiar LDL jest współzależny z występowaniem chorób układu krążenia, dlatego właśnie potocznie nazywa się go „złym” cholesterolem. Jego nadwyżka w organizmie sprzyja uszkodzeniom komórek ścian tętniczych, a także prowadzi do powstania blaszek miażdżycowych, które przyczyniają się do zwężenia tętnic wieńcowych. Co wpływa na ilość LDL w organizmie? W dużej mierze nadwaga, palenie papierosów, stres, zła dieta, brak aktywności fizycznej, a nawet czynniki genetyczne.
Cholesterol – normy
W zależności od laboratorium wykonującego badania wyniki mogą być podane w mg/dl (miligramy na decylitr) lub w mmol/l (milimolach na litr). Poniżej prawidłowe wyniki:
-
Cholesterol całkowity
Takie same normy obowiązują zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn. Najlepiej, jeśli poziom cholesterolu utrzymuje się w przedziale 138-200 mg/dl (3,6-5,2 mmol/l); wartości graniczne – 200-250 mg/dl (5,2-6,5 mmol/l). Wyższe wartości (nieprawidłowe) – powyżej 250 mg/dl (> 6,5 mmol/l), oznaczają zbyt duże stężenie cholesterolu we krwi, co daje duże ryzyko wystąpienia chorób serca.
-
Cholesterol LDL
Takie same normy obowiązują zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn. Najlepszy wynik to ten poniżej 135 mg/dl (3,5 mmol/l); wartości graniczne – 135-155 mg/dl (3,5-4,0 mmol/l); Wynik powyżej 155 mg/dl (4,0 mmol/l) to wartość nieprawidłowa, wszystkie inne wyższe uchodzą za bardzo wysokie.
-
Cholesterol HDL
Różne normy obowiązują dla kobiet, a inne dla mężczyzn. Wartości prawidłowe dla mężczyzn: 35-70 mg/dl (0,9-1,8 mmol/l),a dla kobiet: 40-80 mg/dl (1,0-2,1 mmol/l). Wyniki niższe niż podane są nieprawidłowe, a wyższe oznaczają, że stężenie HDL jest zdrowe.
Czynniki wpływające na cholesterol
Na stężenie cholesterolu we krwi w dużej mierze wpływa to, ile nasza wątroba jest w stanie go wyprodukować. Materiałem przyczyniającym się do produkcji cholesterolu są w głównej mierze nasycone kwasy tłuszczowe oraz izomery trans. Sięgając po produkty spożywcze należy przywiązywać dużą wagę do tego, jakie zawierają w sobie tłuszcze. Powinny przeważać tłuszcze pochodzenia roślinnego. Trzeba też zwrócić uwagę na dzienną ilość energii pochodzącej z tłuszczów.
Jednak największe znaczenie ma tryb życia, jaki prowadzimy. Ogromny wpływ na poziom cholesterolu ma palenie papierosów, które podwyższa stężenie LDL i obniża HDL. Brak aktywności fizycznej w zupełności nie służy naszemu zdrowiu. Nawet zwykłe spacery są w stanie obniżyć poziom złego cholesterolu nawet o 10%. Ważna jest także dieta, w której powinny znaleźć się optymalne ilości poszczególnych rodzajów tłuszczów oraz małe ilości rafinowanych węglowodanów. Należy unikać też wysokoprzetworzonej żywności. Duże znaczenie ma też stres. Dotychczas przeprowadzone obserwacje wykazały, że stresujący tryb życia może doprowadzić do podwyższonego poziomu LDL.
Funkcje cholesterolu w organizmie
Wiele osób wychodzi z założenia, że cholesterol wyrządza jedynie szkody, co w rzeczywistości jest nieprawdą. Cholesterol odgrywa kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w organizmie, w tym m.in. w syntezie witaminy D3 oraz hormonów o budowie takich jak kortyzon, progesteron, estrogeny i testosteron. Jest obecny w błonach komórek nerwowych mózgu, dlatego ma bezpośredni wpływ na prawidłowe funkcjonowanie ich przewodnictwa. W fachowym nazewnictwie cholesterol to lipoproteina, co oznacza tyle, że składa się z lipidów (tłuszczów) i protein (białek). Jak się okazuje, cholesterol bierze też czynny udział w pracy całego systemu odpornościowego.
Cholesterol w diecie
Najnowsze badania wykazały, że cholesterol obecny w żywności w niewielkim stopniu wpływa na całkowite stężenie cholesterolu we krwi. Zdecydowana większość (bo aż 85%) jest produkowana w wątrobie. Zjadany przez nas cholesterol bierze czynny udział w produkcji hormonów, błon komórkowych, a nawet witaminy D. Osoby wykazujące dużą wrażliwość na cholesterol w miarę możliwości powinny go jednak mimo wszystko unikać, dla własnego dobra.
Kiedy cholesterol jest za wysoki?
Wysoki cholesterol to problem wielu ludzi. Podwyższony cholesterol jest obecny u osób cierpiących na niewydolność nerek, chorujących na łuszczycę, zmagających się z zespołem nerczycowym, a także mających niedoczynność tarczycy. Zastój żółci (cholestaza) również przekłada się na wzrost stężenia cholesterolu całkowitego. Jak zostało wcześniej wspomniane, zła dieta nie służy naszemu zdrowiu (szczególnie tłuszcze zwierzęce), jak i wszelkiego rodzaju używki, w tym papierosy i alkohol. Duże znaczenie mają także geny. Nadmiar cholesterolu całkowitego może wynikać też z wrodzonej choroby wątroby zwanej hiperlipoproteinemią, polegającej na zbyt dużej produkcji cholesterolu w organizmie.
Cholesterol, a dieta
Co prawda zdecydowana większość cholesterolu powstaje w wątrobie, jednak niewielka jego część jest przyswajana z pożywienia. W momencie, gdy źle się odżywiamy to właśnie cholesterol pochodzący z produktów spożywczych jest dla nas największym zagrożeniem.
– Składniki podwyższające cholesterol
Wśród społeczeństwa istnieje błędne przekonanie, jakoby jaja miały podnosić poziom cholesterolu we krwi. Według Światowej Organizacji Zdrowia można spokojnie zjadać od 6 do 10 jaj tygodniowo i nie wpłynie to na stan naszego zdrowia. Nie można tego jednak powiedzieć o wątróbce, kiełbasie, salami, żółtym serze i serach pleśniowych, które są źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych i są pożywką dla wątroby oraz podstawą do produkcji cholesterolu. Podobnie zresztą jak tłuste gatunki mięs, czerwone mięso, tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, oczyszczone produkty zbożowe, słodycze i potrawy smażone.
– Co obniża cholesterol
Wiele osób wciąż zadaje sobie pytanie: jak zbić cholesterol? Najłatwiej zrobić to przy pomocy diety. W obniżaniu cholesterolu wysoką skuteczność wykazuje olej rybny, który jest szczególnie polecany chorym, u których występują dodatkowo podwyższone trójglicerydy, a dotychczasowe leczenie nie przyniosło oczekiwanych efektów. Należy na stałe wprowadzić do swojej diety tłuszcze roślinne, w tym olej rzepakowy i oliwę z oliwek. Kurczak i ryba będą doskonałą alternatywą dla kiełbasy i karkówki, gdyż nie przyczyniają się do podniesienia poziomu złego cholesterolu w organizmie. Do potraw dobrze jest dodawać naturalne antybiotyki takie jak cebula czy czosnek, które obniżają nie tylko cholesterol, ale też ciśnienie. Smaczne i zdrowe są również orzechy. W sklepie lepiej sięgnąć po pełnoziarniste pieczywo, a białe omijać szerokim łukiem. Może okazać się, że same produkty spożywcze nie wystarczą, wtedy to lekarz przepisze odpowiednie leki na cholesterol.
Dieta na obniżenie cholesterolu
Osobom, u których stężenie cholesterolu w organizmie przekracza normy, zalecana jest dieta na cholesterol. Leczenie żywnością to najlepszy sposób by pozbyć się problemów zdrowotnych i nie przyjmować niepotrzebnie leków. Dieta cholesterolowa powinna w dużej mierze opierać się na pełnowartościowym białku pochodzenia zarówno roślinnego jak i zwierzęcego, w postaci chudego mięsa, chudych ryb i niskotłuszczowych produktów mlecznych. Do tego wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które pomagają obniżyć poziom frakcji LDL cholesterolu. W jadłospisie na stałe powinny zagościć duże ilości warzyw i owoców, które są bogatym źródłem polifenoli, dodatkowo chronią układ krążenia i podwyższają poziom dobrego cholesterolu. Dobre rezultaty przyniosą też zamienniki cukru, takie jak syrop klonowy, syrop z karobu, melasa z chleba świętojańskiego, czy syrop z agawy, które obniżają poziom złego cholesterolu. Korzystny wpływ na zdrowie ma także zielona herbata, kakao, sok z aronii, lucerna siewna, acerola czy błonnik.
Chcesz utrzymać cholesterol na właściwym poziomie? Stosuj naturalny suplement diety alfafa(inaczej lucernę siewną), który znajdziesz na stronie.
Źródło:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Cholesterol
https://poznajsienatluszczach.pl/2016/07/11/cholesterol/
http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,101460,20851812,cholesterol-ldl-zle-oblicze-cholesterolu-ktore-ma-swoje.html
http://www.poradnikzdrowie.pl/sprawdz-sie/badania/cholesterol-calkowity-ldl-hdl-i-normy_34266.html
http://wylecz.to/pl/choroby/uklad-pokarmowy/co-podwyzsza-cholesterol.html
