Według badań, do normalnego funkcjonowania naszego organizmu, potrzebujemy zaledwie 7 g cukru dziennie (ok. 210 g/miesiąc). Dietetycy podkreślają, że dla dorosłej osoby dzienna porcja to nie powinna przekraczać 90 g (18 łyżeczek), większość z nas pochłania go około 10-12 razy więcej! Jeszcze gorzej mają się miłośnicy słodkich napojów gazowanych. Jedna szklanka coli zawiera około 6 łyżeczek cukru. Myślisz, że jogurty owocowe są takie zdrowe, jak je reklamują? Standardowy 400-gramowy kubek to nawet 12 łyżeczek słodkiej trucizny. Czym zastąpić biały cukier? Jak ograniczyć spożycie białego cukru? W dzisiejszym artykule przedstawimy zdrowe zamienniki cukru, które są równie słodkie i nie szkodzą.

Wady sacharozy

Spożywamy go zdecydowanie za dużo. Zarówno jego nadmiar, jak i niedobór jest szkodliwy. Udowodniono, że przyspiesza procesy starzenia. Uzależnia, ponieważ pobudza produkcję serotoniny w mózgu, a ta z kolei poprawia nam nastrój!  Cukier dostarcza nam energię, która w dużej mierze jest stała i długotrwała.

Warto zastępować biały cukier (sacharozę) ponieważ jest on poddany rafinowaniu i bardzo szybko przechodzi do krwiobiegu. Jego ograniczenie jest trudne, a spożywanie w dużej ilości niebezpieczne. Biały cukier zakwasza organizm, sprzyja powstawaniu próchnicy zębów, zapaleniu ozębnej, paradontozy, przyczynia się do rozwoju grzybów i drożdżaków (co niesie niebezpieczeństwo grzybicy, kandydozy), prowadzi do otyłości, zakłóca gospodarkę hormonalną, może być przyczyną niewydolności układu immunologicznego, może spowodować hipoglikemię. Istnieje jednoznaczny związek między spożyciem cukru a chorobami serca i układu krążenia, ponadto przyczynia się do rozwoju ADHD u dzieci i agresji u młodzieży.

Wpływ cukru na organizm

Spożywany w dużej ilości obciąża zarówno żołądek jak i trzustkę, wpływa na nadprodukcję insuliny w celu obniżenia poziomu cukru we  krwi, przyczynia się do nadkwaśności, nadprodukcji kwasu żołądkowego, a to z kolei może prowadzić do wrzodów. Jego nadmiar powoduje otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, choroby serca, anemię, osłabienie odporności, próchnicę. Przyczynia się do powstania opryszczki, infekcji drożdżycowych, raka, zaburzeń miesiączkowania, impotencji. Po całkowitym wyeliminowaniu z diety może nawet przyczyniać się do nerwowości, rozdrażnienia, chronicznego zmęczenia czy depresji.

Jak ograniczyć spożycie białego cukru i zwalczyć apetyt na słodycze?

Chęć spożywania słodyczy pojawia się najczęściej po obiedzie i kolacji. Można z nią skutecznie walczyć. Przede wszystkim myjąc zęby po posiłku. Nie tylko skutecznie zapobiegniemy próchnicy i pozbędziemy się uporczywego pragnienia. Najlepiej zadziała miętowa pasta do mycia zębów. Mycie zębów niweluje chęć na słodycze, dlatego zaleca się mycie zębów po każdym posiłku. Kiedy poczujesz, że masz ochotę na słodycze, sięgnij po szklankę wody, a nawet dwie tak aby zapełnić żołądek wodą. Uczucie pełnego żołądka pozwoli Ci przezwyciężyć złe nawyki. Jeśli nawet to nie pomoże, zjedz owoc. Jabłko czy gruszka jest dokładnie tym czego Twój organizm potrzebuje. Wraz z fruktozą dostarczysz mu również cenne minerały i niezbędne witaminy.

Jeżeli mamy powody do tego aby ograniczać cukier, powinniśmy w pierwszej kolejności skupić się na czytaniu etykiet i eliminowaniu produktów spożywczych, które w składzie zawierają syrop glukozowo-fruktozowy. Jeśli jesteś ciekawy, jaki ma wpływ na nasze zdrowie, przeczytaj [ten] artykuł. W drugiej kolejności warto regularnie zastępować cukier zamiennikami, których na rynku jest bardzo dużo. Pozwoli to nam zarówno zredukować zbędne kilogramy, jak również uniknąć konsekwencji spożywania białego cukru.

Zdrowe zamienniki cukru

Syrop klonowy

W przeciwieństwie do białego cukru posiada dużą ilość naturalnych przeciwutleniaczy, mikroelementów i witamin. Jest pozyskiwany z pnia drzewa klonowego (z klonu cukrowego, czarnego i czerwonego bo te gatunki mają wysoką zawartość cukru). Pozyskuje się go wczesną wiosną, zanim drzewa zaczynają kwitnąć, gdy pojawiają się pąki, skład syropu ulega zmianie i zmieniają się walory smakowe. Każdego roku z jednego drzewa można uzyskać 1-2 l syropu. Jest przezroczysty, o lekko żółtym (bursztynowym) zabarwieniu i bardzo gęstej konsystencji, uzyskiwanej poprzez odparowanie wody (do stężenia cukru ok. 70%).

Syrop klonowy ma wysoką zawartość mikroelementów: cynku (korzystnego dla alergików i wspomagającego pracę układu immunologicznego), wapnia, magnezu, soli fosforu i manganu, potasu oraz witamin, głównie z grupy B (szczególnie, B2- ryboflawinę, B5, B6 a także  B3 – niacynę, kwas foliowy), witaminę H – biotynę i PP oraz liczne związki fenolowe i znaczną ilość kwasu abscyzynowego (ABA). Kwas abscyzynowy stymuluje wydzielanie insuliny poprzez komórki trzustki oraz uwrażliwia komórki tłuszczowe na jej obecność, dzięki czemu wpływa na utrzymanie prawidłowej masy ciała i sprzyja odchudzaniu. Zawartość niacyny w syropie klonowym obniża poziom cholesterolu, poprawia krążenie i ma korzystny wpływ na układ nerwowy. Dwie łyżeczki syropu są w stanie uzupełnić 22% dziennego zapotrzebowania organizmu na mangan oraz 3,6 % na cynk.

Syrop klonowy ma 54 związki antyoksydantów o działaniu przeciwnowotworowym, antybakteryjnym i przeciwdziałającym cukrzycy[1]. Oba pierwiastki przyczyniają się do zwalczania wolnych rodników. Obniżenie poziomu cynku może spowodować spadek ilości białych krwinek, co zmniejsza odporność organizmu. Syrop klonowy ma właściwości bakteriobójcze i przeciwzapalne, wyższe niż miód. Naukowcy odkryli, że obniża poziom enzymów wątrobowych AST, ALT i LDH, hamuje rozwój miażdżycy tętnic, wzrost komórek raka, w szczególności prostaty i raka płuc[2].

Zwykle określa się za ich pomocą ocenę stanu wątroby. Syropu klonowego najczęściej używa się do kawy, herbaty, jako polewę do racuchów, naleśników, gofrów a nawet do pieczeni i sałatek. Mimo, że wydaje się to nieprawdopodobne odkryto w nim związki o działaniu przeciwcukrzycowym, gdyż obniża poziom enzymów odpowiedzialnych za przemianę węglowodanów w organizmie. Warto jednak pamiętać, że w składzie syropu klonowego znajduje się naturalna sacharoza 52 – 75%, glukoza 0-9,5% i fruktoza 0-3,9%. Warto używać go jako zamiennika, ale ze względu na zawartość sacharozy nie przesadzać z jego nadużywaniem.

Miód pszczeli

Ma liczne zastosowania i właściwości zdrowotne. Ma więcej kalorii niż biały cukier, ale zawiera cenne minerały i enzymy, posiada niższy indeks glikemiczny (IG = 55). Zawiera niewielkie ilości wapnia, magnezu, fosforu, żelaza, potasu, fluoru, kobaltu i jodu. Żelazo z miodu jest przyswajalne w około 60% i wykorzystywane do produkcji hemoglobiny. Miód zawiera witaminy z grupy B, białka, garbniki, woski, olejki lotne, pyłki kwiatowe i kwasy organiczne. Również w jego składzie znajdziemy cukry, które są dobrze przyswajalne – fruktozę i glukozę. Wykorzystuje się go do różnych celów np. do leczenia alergii pyłkowej, stosuje się go jako antybiotyk, gdyż hamuje rozwój bakterii i grzybów  pierwotniaków, paciorkowców. Jego wartość antybiotyczna wzrasta gdy rozcieńczy się go z wodą. Miód wspaniale pomaga przy zapaleniu spojówek, rogówki i jęczmienia, wykazano,  że zwalcza ropotwórcze gronkowce i paciorkowce. Przyspiesza gojenie ran, oparzeń, odmrożeń, ropni, czyraków, wyprysków, ma działanie przeciwzapalne, regenerujące i przeciwbólowe.

Miód reguluje pracę serca i dobrze wpływa na układ krążenia, rozszerza naczynia wieńcowe serca i obniża ciśnienie krwi. Jest więc stosowany w nerwicach naczyniowych i serca, chorobie wieńcowej, nadciśnieniu, zespole płuco-sercowym. Działa moczopędnie, zwiększa przepływ naczyniowy w nerkach zapobiegając powstawaniu złogów, ma działanie diuretyczne sprzyjające zmniejszaniu obrzęków spowodowanych niewydolnością nerek. Dlatego stosuje się go jako środek wspomagający w chorobach układu moczowego, takich jak ostre i przewlekłe zapalenie nerek, pęcherza moczowego i miedniczek nerkowych oraz kamicy nerkowej. Miód odżywia mózg i koi nerwy, wzmacnia układ nerwowy, działa uspokajająco, przeciwspazmatycznie, poprawia samopoczucie i nastrój.

Stosuje się go w leczeniu nerwic, apatii, depresji, pobudzenia nerwowego, wyczerpania nerwowego, bezsenności, nadpobudliwości, przewlekłego zmęczenia. Dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym, przeciwalergicznym, wykrztuśnym i uodporniającym znalazł on także zastosowanie w zapobieganiu i leczeniu chorób układu oddechowego. Głównie chrypki, kaszlu, zapalenia gardła, pyłkownicy na tle alergicznym, suchości w gardle, zapalenia zatok, kataru, dreszczy, podwyższonej temperatury. Zwiększa więc odporność organizmu i chroni drogi oddechowe przed rozwojem zakażenia. Ponadto miód reguluje czynności trawienne żołądka, poprawia przemianę materii, przyspiesza gojenie wrzodów, łagodzi skutki stresów, poprawia sen i łaknienie, dobrze odżywia komórki wątrobowe i odtruwa organizm poprawiając perystaltykę jelit[3].

Syrop ryżowy

Składa się z 3% glukozy, 45% maltozy i 50 % maltriozy, jego wartości odżywcze to min.: (monosacharydy, disacharydy i trisacharydy). Po rozłożeniu w układzie pokarmowym dostarcza nam głównie glukozę. Różnica w porównaniu z samą glukozą jest taka, że organizm poddaje ten syrop działaniu enzymów trawiennych i dopiero wtedy glukoza wchłaniana jest do krwi – więc jej poziom nie wzrasta tak gwałtownie, jak po spożyciu samej sacharozy. W przeciwieństwie do miodu i syropu klonowego nie zawiera mikroelementów, wykryto w nim śladowe ilości wapnia i potasu, witamin z grupy B i minimalną ilość białka. Syrop ryżowy jest produkowany z brązowego ryżu i powinny go unikać osoby uczulone na ryż. Słód z pełnego ziarna jest źródłem węglowodanów, wytwarza się powoli i dostarcza nam energii na dłużej. Słód zbożowy poprawia trawienie, uwalnia od zastojów pokarmowych oraz wzmacnia żołądek.

Melasa, syrop z trzciny cukrowej, buraków cukrowych

Jest produktem ubocznym podczas produkcji cukru spożywczego, naturalnym słodkim cukrem o ciemnobrązowym zabarwieniu, gęstej konsystencji. Melasa ma dwie odmiany buraczaną (50% sacharozy) lub trzcinową (38‐40% sacharozy). Zawiera dużo składników mineralnych, magnez, potas, wapń, sód, miedź, fosfor, chrom, żelazo, cynk i witaminy z grupy B, głównie witaminę B6. Syrop buraczany to zagęszczony (odparowany) sok z buraków cukrowych.

Syrop z buraków cukrowych, jak również cukier buraczany zawierają głównie sacharozę (disacharyd zbudowany z glukozy i fruktozy), fruktozę (monosacharyd) i rafinozę (trisacharyd zbudowany z fruktozy, galaktozy i glukozy), związki azotowe i cukry redukujące. Posiada śladowe ilości minerałów i aminokwasów. Udowodniono, że sok z surowego buraka to samo zdrowie i należy go pić przy niedokrwistości, nowotworach i innych chorobach. Syrop z buraków cukrowych ma delikatny, słodki przepyszny smak podobny do karmelu i przyjemny aromat. Z powodzeniem można używać zamiast cukru praktycznie do wszystkiego oraz w celach leczniczych a organizm się odwdzięczy. Melasą, czyli syrop z buraków cukrowych, czasami jest nazywany czarnym złotem. Niestety ma podobny indeks glikemiczny do cukru (IG=68).

Syrop z karobu, melasa z chleba świętojańskiego

Stanowi substytut kakao, jest doskonałym źródłem minerałów: magnezu, żelaza, wapnia, potasu, fosforu, sodu oraz  witamin np. B1, B2, B3, E, a także wartości odżywczych: białka i węglowodanów. Syrop z karobu świetnie sprawdza się w problemach żołądkowych. Dzięki właściwościom zagęszczającym, pomaga w leczeniu biegunki oraz korzystnie wpływa na nadkwasotę żołądka i wspomaga trawienie. Zaleca się  stosować go przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych (refluks żołądkowo-przełykowy).

Zawartość fosforu i wapnia sprawia, że karob wspomaga leczenie osteoporozy. Zawartość kwasu galusowego powoduje, że ma działanie przeciwbólowe i przeciwdrobnoustrojowe. Nierzadko jest wykorzystywany w leczeniu chorób górnych dróg oddechowych, jest pomocny w leczeniu astmy i problemów wywołanych przez alergię, wspomaga leczenie grypy, kaszlu i poprawia odporność organizmu. Dzięki dużej zawartości żelaza, sprawdza się również w leczeniu niedokrwistości. Udowodniono także, że posiada właściwości obniżające poziom złego cholesterolu we krwi.

Ze względu na to, że nie zawiera kofeiny jest zalecany dla osób z wysokim ciśnieniem krwi. 2 łyżeczki melasy z karobu zaspokajają dziennie zapotrzebowanie na:
-mangan w 18%
-miedź w 14%
-żelazo w 13.2%
-wapń w 11,7%
-potas w 9,7%
-magnez w 7,3%
-witaminę B6 w 5%
-selen w 3,4%[4].

Syrop z agawy

Jest produkowanym w Meksyku głównie z kaktusa z rodzaju Agave tequilana oraz Agave salmiana.  W zależności od sposobu produkcji, syrop z agawy składa się z fruktozy, której zawiera 92%-56% (na ogół nie mniej niż 80%) oraz glukozy (20%-8%). Smak syropu z agawy jest porównywalny do rozrzedzonego miodu lub lekkiego syropu klonowego. Fruktoza Zawarta w syropie z agawy jest cukrem prostym, który jest przyswajany przez organizm dużo wolniej niż powszechnie stosowana sacharoza lub glukoza.

Agawa zawiera także spore ilości inuliny – naturalnego probiotyku, który powoduje wzrost korzystnej flory przewodu pokarmowego, obniża poziom cholesterolu oraz lipidów w surowicy krwi oraz usprawnia pracę przewodu pokarmowego – zapobiega zaparciom i redukuje toksyczne metabolity, posiada dużo błonnika więc wspomaga przemianę materii. Syrop z agawy charakteryzuje się niskim indeksem glikemicznym (IG= 42) – jest on około cztery razy niższy niż w przypadku miodu. Oprócz  naturalnych cukrów sprzyjających zdrowej diecie, syrop z agawy jest również źródłem błonnika, który przyspiesza przemianę materii [5].

Syrop, słód jęczmienny

Jest słodki i lekko ogrzewający. Jest niezastąpionym źródłem dla organizmu: składników mineralnych (potasu,fosforu i magnezu). Słód jęczmienny podaje się osobom osłabionym, chorowitym, dzieciom, rekonwalescentom oraz ludziom starszym. Stosuje się go w przypadku osłabienia organizmu, w stanach zapalnych i nieżytach pęcherza moczowego oraz kamicy nerkowej. Jęczmień stabilizuje pracę serca, zapobiega jego schorzeniom oraz normalizuje ciśnienie krwi.

Poprawia proces trawienia i przemianę materii, pomaga w zaburzeniach układu pokarmowego (biegunkach, wzdęciach, kolce, schorzeniach wątroby, zaparciach, kolce).  Zaleca się jego stosowanie kobietom w ciąży, ponieważ wspomaga laktację. Słód jęczmienny jest powszechnie stosowany na Wschodzie, a medycyna chińska wykorzystuje jego działanie w przypadku niedoborów w śledzionie, płucach lub żołądku. Znajdziemy go w pieczywie, ciastkach, nadzieniach, wypiekach oraz piwie. Poza tym stanowi składnik krakersów, musli, płatków kukurydzianych czy paluszków.

Syrop daktylowy

Jest pozyskiwany z daktyli, gdyż owoce daktylowca posiadają dużą zawartość cukrów. Zawiera także białka, tłuszcze, karoteny, witaminy z grupy B, dużą zawartość witaminy B3 (ale bez witaminy B12), witamina E, wapń, żelazo i fosfor. Syrop daktylowy jest doskonały zarówno do słodzenia herbaty, jak i domowych wypieków. Przede wszystkim wpływa na lepszą perystaltykę jelit dzięki dużej zawartości błonnika.

Ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe, zawiera przeciwutleniacze, luteinę, naturalne polifenole. Wiele badań wykazało inne zdrowotne właściwości substancji zawartych w syropie daktylowym – antyoksydacyjne, antymutagenne, przeciwzapalne, osłaniające żołądek, hepatoprotekcyjne (ochrona wątroby), nefroprotekcyjne (ochrona nerek), przeciwnowotworowe i immunostymulujące. Daktyle zawierają naturalne salicylany, czyli związki o działaniu podobnym do aspiryny, zapobiegają zakrzepom i zawałom serca,a także uśmierzają ból i łagodzą stany zapalne [6].

Syrop słodowy z orkiszu

Powstaje z ziaren orkiszu (uznawanego za zboże naturalnie czyste). Współczesne badania naukowe dowiodły, że w porównaniu z innymi zbożami, orkisz ma w swoim składzie najlepszą zawartość ilościową i jakościową wszystkich składników wysokowartościowego białka (o innej budowie niż pszenica), nienasyconych kwasów tłuszczowych, węglowodanów, soli mineralnych, elektrolitów, pierwiastków śladowych (magnez, fosfor , żelazo, wapń), oraz witamin (D, A, E, B1,B2,B6). Orkisz dobrze działa na nasz organizm – zwłaszcza na śledzionę i żołądek. Ma niższy indeks glikemiczny niż biały cukier, a zawarte w nim cukry są lepiej przyswajalne. Nadaje się zarówno do herbaty, kawy jak i deserów i wypieków.

Syrop słodowy z orkiszu dobrze zastępuje w przepisach miód. Niestety zawiera gluten, ale jest on dobrze tolerowany nawet przez osoby z nadwrażliwością na ten składnik. Słód orkiszowy zaleca się w leczeniu przewlekłych problemów z układem pokarmowym, długotrwałych infekcji (opryszczka, AIDS), dolegliwości związanych z układem kostnym, nowotworów oraz skutków ubocznych stosowania antybiotykoterapii.  Jest skuteczny przy hemoroidach, biegunkach i zaparciach, wspomagają trawienie, wzmacnia serce, obniża cholesterol, zapobiega powstawaniu kamieni żółciowych[7].

Ksylitol (cukier brzozowy)

Jest wolno przetwarzany w organizmie z minimalnym udziałem insuliny, w konsystencji jest podobny do cukru i równie słodki. Ma zaledwie 2,4 kalorii na gram, w przeciwieństwie do cukru, który ma 4 kalorie na gram. Posiada ponad czternastokrotnie niższy indeks glikemiczny (IG = 8) od glukozy i dziewięciokrotnie niższy od cukru rafinowanego (sacharozy), dzięki temu jest bezpieczniejszy i zalecany dla diabetyków i osób na diecie niskocukrowej, ponieważ nie powoduje skoków cukru i insuliny we krwi. Utrzymując niski poziom insuliny, przeciwdziała procesom przedwczesnego starzenia. Jest także skuteczny przy „zatwardzeniach”. Zwiększa przyswajanie wapnia, przywracając w ten sposób właściwą konsystencję kości, dlatego jest wskazany dla osób zagrożonych i dotkniętych osteoporozą. Ma antybakteryjne działanie i podnosi odporność organizmu. Daje odczyn zasadowy działa bakteriobójczo, hamuje rozwój grzybów i drożdżaków.

Przeciwdziała próchnicy, wzmacnia szkliwo, chroni dziąsła, niweluje „suchość w ustach”, zajady w kącikach ust, infekcje górnych dróg oddechowych, nieżyt nosa i gardła, jest wskazany przy zapaleniu ucha środkowego, „mukowiscydozie”, nadkwasocie, zapobiega przeciw bakteryjnemu zapaleniu płuc i oskrzeli. Dodatkową zaletą ksylitolu jest większe wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego. Jest polecany przez stomatologów ponieważ zwiększa produkcję i kwaśność śliny, która zawiera wapń i fosforany, a te z kolei odżywiają i pomagają w remineralizacji zębów, chroniąc szkliwo przed powstawaniem płytki nazębnej. Badania potwierdziły, że wpływa na produkcję kolagenu, może w ten sposób przyczynić się do powstrzymania procesów starzenia. Wykazano również, że ksylitol ma działanie prebiotyczne, jest pożywką dla pożytecznych bakterii w jelitach[8]. Warto wiedzieć, że spożycie ksylitolu w nadmiernych ilościach jest niewskazane, może działać przeczyszczająco. Z tego powodu ksylitolu najlepiej nie podawać dzieciom poniżej 3‐go roku życia.

Cukier lub syrop kokosowy

Ma oryginalny smak i charakterystyczny aromat, niższy indeks glikemiczny (IG = 35), syrop uzyskiwany z soku palmy kokosowej, poprzez zagotowanie i odparowanie wody, pobiera się go z górnej części drzewka, po odcięciu z plamy pąków kwiatowych. Cukier kokosowy jest bogaty w magnez, niewielkie ilości potasu, cynku, żelaza i wapnia, oraz witaminy C, B1, B2, B3 oraz B6. Z tego powodu cukru kokosowego nie powinno się traktować jako źródła witamin i składników mineralnych w diecie, mimo że zawiera więcej pierwiastków niż inne naturalne substancje słodzące.

Nadal jest cukrem w czystej postaci. Cukier z palmy kokosowej zawiera około 38 kcal w porcji 10 gram. W składzie posiada sacharozę (70–79%), glukozę i fruktozę (3–9%). Jest bogaty w przeciwutleniacze, aminokwasy, kwas octowy, a także enzymy, które korzystnie wpływają na poziom glukozy we krwi. W sprzedaży można go spotkać pod dwoma postaciami jako brązowe kostki (jasne lub ciemne) lub w postaci granulek i syropu. Jest szeroko wykorzystywany w przemyśle spożywczym, do wypieków, wyrobów cukierniczych. Nie jest poddawany procesowi rafinacji, dzięki czemu nie zawiera sztucznych barwników i posiada wysoką zawartość składników mineralnych. Również może być stosowany przez diabetyków, pozwala stabilizować poziom glukozy we krwi.

Stewia

Jest rośliną nazywana jest „słodkim ziołem Paragwaju”. Jej liście zawierają słodkie glikozydy diterpenowe. Glukoza obecna glikozydach pobudza receptory słodkiego smaku na języku, wywołując wrażenie słodkości. Stewia jest niemal 300 razy słodsza od białego cukru i zwiększa tolerancję glukozy. Jedna jej łyżeczka odpowiada szklance białego cukru. Do posłodzenia herbaty wystarczy 0,5 grama stewii. Łyżeczka cukru ma 20 kalorii, w przeciwieństwie do stewii, która nie zawiera ich wcale, a to za sprawą braku sacharozy w składzie. Stewia zawiera witaminy z grupy B i C oraz cenne minerały: magnez, chrom, wapń, potas, cynk, żelazo, selen, a także tłuszcze i białka. Stewia jest bezpieczna, bo nie podnosi poziomu cukru we krwi i nie uczestniczy w procesie odkładania tkanki tłuszczowej. W medycynie naturalnej jest używana jako środek wzmacniający, moczopędny i bakteriobójczy (przyspiesza gojenie ran). Chroni nas przed otyłością, odkładaniem tłuszczu w sercu i innych narządach, zapobiega nadciśnieniu tętniczemu, wzrostowi cholesterolu i zawałowi serca. Badania wykazały, że stewia obniża poposiłkowe stężenie glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu II.

Udowodniono również, że wpływa na metabolizm i stymuluje dodatkowe wydzielanie insuliny dlatego powinny ją spożywać osoby cierpiące na insulinooporność[9]. Dodatkowym atutem jest to, że stewia pomaga łagodzić dolegliwości trawienie, np. zgagę. Stewia jest nieszkodliwa – została przetestowana na zwierzętach i jest używana od wielu lat bez niepożądanych efektów. Stevia może być uprawiana samodzielnie: przez cały rok w domu lub latem w ogrodzie. Do jej zalet należy jej wydajność i długa data przydatności, ponadto jest odporna na wysoką temperaturę (do 200 stopni) i nie ulega fermentacji. Stewia jest rośliną wszechstronną, znalazła zastosowanie w leczeniu skóry trądzikowej i owrzodzeniu, paradontozy i próchnicy, ponieważ w przeciwieństwie do cukru jest antybakteryjna. W kosmetyce jest składnikiem maseczek ujędrniających oraz past dentystycznych.

Lukrecja

Nie nadaje się do słodzenia wszystkiego, ale jest aż pięćdziesiąt razy słodsza od białego cukru. Najsłodszy jest jej korzeń. Lukrecja jest od najstarszych lat uważana za lek, który ma liczne zastosowanie. Do  jej właściwości należy przyswajanie składników odżywczych i działanie krwiotwórcze. Lukrecja przede wszystkim ma działanie przeciwzapalne, immunotropowe, kortykotropowe  (np. w maściach i kremach domowej roboty – warto dodać proszek lukrecjowy), przeciwuczuleniowe i detoksyfikacyjne. Lukrecja skutecznie oczyszcza drogi oddechowe, jest doskonałym lekiem, na wszelkie problemy układu oddechowego, m.in. nieżytu oskrzeli i gardła, astmy i zaflegmienia górnych dróg oddechowych. Jest stosowana w przypadku chrypki oraz zapaleniu migdałów i dziąseł.

Najbardziej docenioną zaletą Lukrecji jest działanie wykrztuśne (jest składnikiem syropów na suchy kaszel, szczególnie prawoślazowego). Zmniejsza gęstość, zwiększa wytwarzanie i płynność śluzu w płucach i oskrzelach. Wspomaga trawienie, pomaga przy wszelkich problemach jelitowo-żołądkowych, wpływa na metabolizm, jest szczególnie zalecana przy nieżycie, wrzodach żołądka i dwunastnicy. Przyspiesza regeneracje błony śluzowej żołądka, wzmacnia śledzionę i układ limfatyczny. Lukrecja osłabia skurcze umięśnienia gładkiego oskrzeli, ścianek jelit, przewodów żółciowych. Dzięki zawartej w składzie glicyryzyny, lukrecja wykazuje również działanie przeciwzapalne, antybakteryjne, antyalergiczne, cytostatyczne, estrogenne, jak również pobudzające korę nadnerczy. Ponadto pomaga zwalczyć Helikobakter Pyroli, jak również grzyby Candida.

Lukrecja wzmacnia naturalne bariery ochronne i zapobiega nawrotom chorób. Podobnie jak stewia zapobiega powstawaniu próchnicy, przeciwdziała powstawaniu kamienia nazębnego i pojawianiu się przebarwień na skórze. Kobietom cierpiącym na zespół napięcia miesiączkowego zaleca się przyjmowanie korzenia lukrecji około dwóch tygodni przed wystąpieniem miesiączki. Korzeń lukrecji wykazuje właściwości tłumiące rozkład progesteronu. Pozwala na zmniejszenie stężenia estrogenu, odpowiedzialnego za obniżony nastrój, apetyt na słodycze czy zatrzymanie wody w organizmie.

Fizjoterapeuci zalecają stosowanie lukrecji przy bólach stawów. Jej działanie porównuje się do działania leków kortykosteroidowych ponieważ usuwa z organizmu potas. Niestety nie można z nią przesadzać ponieważ w nadmiarze może szkodzić, w skrajnych przypadkach możę przyczynić się do uszkodzenia kłębków nerkowych. Jest niewskazana do stosowania przez osoby, które cierpią na nadciśnienie tętnicze gdyż powoduje zatrzymanie jonów sodu w organizmie, jak i kobiety w ciąży. Jeżeli stosujemy środki moczopędne, powinniśmy skonsultować z lekarzem, czy spożywanie lukrecji nam nie zaszkodzi[10].

Erytrol

Wygląda jak biały cukier, jednak jest mniej słodki od sacharozy. Można nim słodzić wszystko, sprawdza się nawet w wypiekach ciast drożdżowych, ale należy pamiętać o wydłużeniu czas rośnięcia. Z uwagi na niewielkie uczucie słodkości, proponuje się łączenie go ze stewią. Przyjmuje się, że jedna łyżeczka erytrytolu ze stewią odpowiada trzem łyżeczkom białego cukru.

Erytrol nie wywołuje reakcji insulinowej  i ma prawie zerowy indeks glikemiczny (zawiera zaledwie 0,2 kcal w 1 g, czyli 20 kcal w 100 g), dlatego może być stosowany z posiłkami proteinowymi. Wyliczono, że 100 g erytrolu ma mniej kalorii niż 100 g jabłek. Erytrol hamuje proces fermentacji niektórych cukrów przez bakterie w jamie ustnej, głównie tych z rodzaju Streptococcus, które są odpowiedzialne m.in. za ubytki. Erytrytol naturalnie występuje w owocach (takich jak melony, gruszki i winogrona), niektórych porostach i wodorostach, kukurydzy, niektórych grzybach, winie czy sosie sojowym. Pozyskuje się go w procesie naturalnej fermentacji gricerolu, podczas której pod wpływem drożdży (Yarrowia lipolytica) glukoza zostaje zamieniona właśnie w erytrytol. Jest dodawany do żywności i  ma symbol E968.

Ma liczne właściwości lecznicze, również zapobiega powstawaniu próchnicy, nie podrażnia jelit (nie powoduje biegunek i wzdęć), nie wywołuje jak ksylitol efektu przeczyszczającego. Jest bezpieczny zarówno dla diabetyków, dzieci czy osób chorujących na Candydozę czy cierpiących na nietolerancję laktozy. Ponieważ organizm ludzki nie posiada enzymów trawiących erytrol, 80% przyjętej ilości wydalanych jest z organizmu w formie niezmienionej. Ponadto zwalcza działanie wolnych rodników  i wykazuje działanie antyoksydacyjne. Kolejną zaletą jest to, że nie wpływa na procesy starzenia i nie obniża wydolności układu odpornościowego[11].

Suszone owoce

Rodzynki, daktyle, figi, morele, śliwki, krążki z jabłek, żurawina – suszone owoce są naturalnie słodkie. Poza licznymi minerałami i witaminami zawierają również błonnik. Można dodawać je do dietetycznych ciast i deserów, które są równie słodkie dla podniebienia jak biały cukier. A poza tak pożądaną słodyczą są bogate w witaminy i liczne mikroelementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Według WHO cukry proste nie powinny stanowić więcej niż 10% spożywanej dziennej dawki energii.  Sztuczne słodziki paradoksalnie pomimo małej ilości kalorii zwiększają apetyt na słodycze, a są dodawane niemal do każdej przetworzonej żywności. Warto je ograniczyć dla własnego zdrowia i zastępować niskokalorycznymi zdrowymi zamiennikami. Najzdrowszym z prezentowanych zamienników na pewno jest erytrol (ze względu na brak efektów ubocznych), następnie ksylitol i stewia. Stosowanie wyżej wymienionych zamienników w odpowiedniej ilości nie zaszkodzi, a nawet pomoże w niektórych dolegliwościach.

A ty czego używasz zamiast cukru? Podziel się z nami swoimi przemyśleniami w komentarzu!

____________________

[1]. Syrop klonowy – źródłem 54 prozdrowotnych związków, http://www.domzdrowia.pl/artykul/syrop-klonowy-zrodlem-54-prozdrowotnych-zwiazkow-1036 (dostęp: 22.11.2016).

[2]. Syrop klonowy – zastosowanie i właściwości zdrowotne, http://pieknojestwtobie.com/syrop-klonowy-zastosowanie-i-wlasciwosci-zdrowotne/ (dostęp: 22.11.2016).

[3]. M. Stary, S. Kowalski, Miód – jego właściwości żywieniowe i zdrowotne, http://www.zdrowa-zywnosc.pl/artykuly/34-miod-jego-wlasciwosci-zywieniowe-i-zdrowotne (dostęp: 22.11.2016).

[4]. A. Wojaszek, Chlebek świętojański i jego właściwości, http://www.wiecejnizzdrowie.pl/chlebek-swietojanski/  (dostęp: 22.11.2016).
Zob.: http://www.bogutynmlyn.pl/go/_info/?id=5112 (dostęp: 22.11.2016).

[5]. K. Szyszko, Syrop z agawy, zdrowie czy moda, http://bukrower.pl/blog/syrop-z-agawy-zdrowie-czy-moda/ (dostęp: 22.11.2016).

[6]. Właściwości i zastosowanie daktyli, http://www.urok-zycia-alergika.pl/2016/09/syrop-daktylowy-i-daktyle-sodkie.html (dostęp: 22.11.2016).

[7]. Cudowne właściwości orkiszu, http://zdrowienazdrowie.pl/cudowne-wlasciwosci-orkiszu/  (dostęp: 24.11.2016).

[8]. Ksylitol – wszystko co powinieneś wiedzieć, http://www.naturalna-medycyna.com.pl/ksylitol-xylitol-wszystko-o-ksylitolu.html  (dostęp: 24.11.2016).

[9]. Właściwości lecznicze i zdrowotne stewii, http://stewia.info.pl/medycyna.php (dostęp: 25.11.2016).

[10]. LICORICE ROOT / Korzeń lukrecji – estrogen, ma działanie przeciwzapalne na błony żołądka / wrzody żoładka i dwunastnicy, http://melisamed.co.uk/licorice-root-korzen-lukrecji-estrogen-ma-dzialanie-przeciwzapalne-na-blony-zoladka-wrzody-zoladka-dwunastnicy-p-757.html (dostęp: 25.11.2016).

[11]. Erytrol – występowanie, otrzymywanie, właściwości i zastosowanie, http://bonavita.pl/erytrol-wystepowanie-otrzymywanie-wlasciwosci-i-zastosowanie.