Od dłuższego czasu doskwierają Ci silne bóle głowy, które pojawiają się w okolicy czoła, oczu i nosa? Dokuczliwy ból nasila się przy pochylaniu, a przy tym masz uciążliwy katar, Twój nos jest niedrożny, a do tego masz zaburzenia węchu i smaku? Najprawdopodobniej dopadło Cię zapalenie zatok. Możesz być pewien, że zwykły katar mija po kilku dniach, a jeśli Twój problem trwa dłużej niż tydzień to z tradycyjnym katarem ma on niewiele wspólnego. Jeśli szybko podejmiesz odpowiednie działania i zaczniesz się leczyć, po zapaleniu zatok za chwilę nie będzie ani śladu. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy zapalenia zatok, a także jak je wyleczyć.
Co to są zatoki i jaką pełnią rolę?
Zatoki przynosowe to jamy powietrzne połączone z jamą nosa przez naturalne otwory w jej bocznej ścianie. Pokryte są jamą śluzową. Zatoki odgrywają dosyć istotną rolę w organizmie człowieka. Zapewniają ochronę cieplną i mechaniczną oczodołów i mózgu, a przy tym zwiększają wytrzymałość kości twarzoczaszki. Dodatkowo zatoki biorą udział w emisji głosu oraz odbieraniu i przewodzeniu dźwięku.
Ale to nie wszystko, gdyż nie obyłby się bez nich także nasz układ oddechowy, gdyż nawilżają, ogrzewają i oczyszczają wdychane przez jamę nosową powietrze. Zatoki zapewniają także swego rodzaju ochronę przed urazami. Możemy podzielić je na kilka rodzajów i zaliczamy do nich: zatoki czołowe, szczękowe, klinowe oraz komórki sitowe przednie i tylne. Z uwagi na bliskie położenie wrażliwych tkanek (korzenie zębów, oczu czy mózgu), stany zapalne zatok mogą nieść za sobą poważne konsekwencje i zagrażać nie tylko naszemu dobremu samopoczuciu, ale przede wszystkim zdrowiu.
Zapalenie zatok przynosowych: przyczyny
Najczęstszą przyczyną zapaleń zatok przynosowych u osób dorosłych są nawracające i niedoleczone infekcje górnych dróg oddechowych, nieprawidłowo leczony alergiczny nieżyt nosa, mocno zanieczyszczone powietrze lub wady anatomiczne, np. skrzywienie przegrody nosa, przerost migdałków podniebiennych lub migdałka gardłowego (nie mylić z powiększonymi węzłami chłonnymi – o tym jak wyglądają powiększone węzły chłonne przeczytasz tutaj: https://diagnozujmy.pl/powiekszone-wezly-chlonne/).
Mówiąc prościej – przewlekłe zapalenie zatok może być spowodowane zazwyczaj zakażeniem wirusowym, rzadziej bakteryjnym, a najrzadziej grzybiczym. Dodatkowo na ból zatok bardziej narażeni są alergicy i osoby chore na astmę.
Do zakażenia zatok dochodzi na ogół bezpośrednio przez jamę śluzową błony nosowej, mniej popularne jest zachorowanie na drodze krwiopochodnej lub zębopochodnej, jak niektórzy twierdzą. Wirusy mają to do siebie, że wywołują stosunkowo łagodny przebieg zapalenia zatok. Prawdziwy problem pojawia się dopiero wtedy, gdy dochodzi do nadkażenia bakteryjnego, w którym dominują paciorkowce i gronkowce.
Tak jak zostało wcześniej wspomniane, zakażenia grzybicze występują rzadko i dotyczą jedynie osób z głębokimi zaburzeniami odporności. Istnieje specyficzna odmiana zapalenia zatok, która obejmuje wyłącznie zatoki szczękowe i jest wywołana przez infekcję zębów i okostnej. Patrząc jednak na skalę zachorowań na całość zatok okołonosowych można śmiało stwierdzić, że to one dominują w przypadku zapalenia zatok.
Warto jeszcze pokrótce przeanalizować, w jaki sposób dochodzi do zapalenia. Wszystko zaczyna się od tkanki wyściełającej zatoki. Do jamy nosa wraz z wdychanym powietrzem dostają się obecne w powietrzu zanieczyszczenia i drobnoustroje. Gdy zatoka działa prawidłowo to natychmiast rozpoczyna się mechanizm samoczyszczenia, w którym główną rolę odgrywają komórki odpowiadające za produkcję śluzu oraz rzęski nabłonka znajdującego się w zatoce.
Wspomniane rzęski są „zaprogramowane” w taki sposób, aby przesunąć śluz wraz z zanieczyszczeniami do naturalnego ujścia zatoki, a następnie ku tylnej ścianie nosa. Jeśli w tkance wyściełającej zatokę rozpocznie się proces zapalny, to w stosunkowo krótkim czasie wytworzy się tam charakterystyczna wydzielina, która zatka ujście zatok. Przez to powietrze nie będzie miało jak wydostać się na zewnątrz i zacznie naciskać na bardzo wrażliwe ściany zatok. Skutkiem opisanego procesu będzie przeraźliwy ból różnych okolic twarzy lub głowy, który będzie nasilać się przy pochylaniu. Najczęściej spotyka się zmiany zapalne dotyczące kilku zatok równocześnie, gdyż ich naturalne ujścia są położone bardzo blisko siebie i mają ze sobą stały kontakt.
Zapalenie zatok objawy
Człowiek posiada kilka zatok przynosowych. Objawy zapalenia zatok mogą być różne i zależą one w dużej mierze od tego, w których zatokach przynosowych wystąpił stan zapalny. Może on dotyczyć zarówno zatok szczękowych, czołowych, klinowych, jak i sitowych. Rozwijający się stan zapalny zatok powoduje narastający obrzęk, co ogranicza ich drożność, a przy tym powoduje ból głowy lub uczucie ucisku w zainfekowanych rejonach.
Zapalenie zatok czołowych
W przypadku zapalenia umiejscowionych nad oczami zatok czołowych pacjenci uskarżają się na przeraźliwy ból lub ucisk w okolicy czoła, który odczuwany jest także w trakcie jego opukiwania. Zdecydowanie nasila się, gdy chory przejdzie do pozycji leżącej na plecach lub jak pochyli głowę, a odrobinę ustąpi po ponownym uniesieniu głowy.
Zapalenie zatok szczękowych
Infekcja usytuowanych pod policzkami zatok szczękowych objawia się bólem górnej szczęki, większości zębów, bolesnością uciskową policzków oraz głowy w okolicy skroni. W zależności od tego, czy proces zapalny obejmuje jedną czy obie zatoki może pojawić się także ból kości policzka jedno- lub dwustronny. Chory może mieć obolałe okolice oczu. W odróżnieniu do zapalenia zatok czołowych odczuwamy ulgę w pozycji leżącej na plecach, natomiast podobnie jak w poprzednim przypadku, ból nasila się przy pochylaniu.
Zapalenie zatok sitowych
Jeśli chodzi o zapalenie zatok sitowych, które umiejscowione są nad nosem i między oczami, chory najczęściej odczuwa ból lub ucisk przy wewnętrznym kąciku oka oraz rozsadzający wręcz ból głowy. Dolegliwość nasila się przy kaszlu oraz kiedy leży się na plecach. Uniesienie głowy przynosi ulgę.
Zapalenie zatoki klinowej
Jest jeszcze zapalenie znajdującej się w środku czaszki zatoki klinowej, której towarzyszy ból w okolicy potylicznej, czołowej, skroniowej, oczodołowej, czasem promieniuje też do szczytu czaszki. Leżenie na plecach i pochylanie głowy do przodu pogłębia dyskomfort, natomiast podniesienie głowy sprawia, że ból odrobinę ustępuje.
Prócz charakterystycznych dla poszczególnych zatok objawów może dodatkowo wystąpić obrzęk powiek, bolesność uciskowa boków nosa, a nawet utrata powonienia. Zdarza się, że z nosa wydostaje się wodnista i przezroczysta wydzielina, gdy przyczyną infekcji są wirusy, lub gęsta i ropna, gdy zakażenie wywołały bakterie. Dodatkowo może pojawić się także gorączka, złe samopoczucie, łzawienie oczu, brak apetytu, kaszel i chrząkanie, jednak nie ma tutaj żadnej reguły, kogo te objawy mogą dotyczyć a kogo nie.
Opisane wyżej symptomy nie są warunkiem koniecznym do rozpoznania zapalenia zatok przynosowych. Pojawia się on w momencie, gdy występuje niedrożność ujść zatok i przewodów nosowych lub obecne są powikłania.
Zapalenie zatok: trzy rodzaje infekcji
Tak jak już zostało wcześniej powiedziane, zapalenie zatok to choroba błony śluzowej jeden lub jednocześnie kilku zatok przynosowych, która przebiega z zapaleniem błony śluzowej nosa. Zapalenie zatok możemy podzielić na trzy kategorie:
- ostre zapalenie zatok – po wyleczeniu nie zostawia zmian w błonie śluzowej
- nawracające ostre zapalenie zatok – powracające epizody ostrego zapalenia; prawidłowo leczone nie pozostawi żadnych trwałych zmian
- przewlekłe zapalenie zatok – przewlekły stan zapalny niemożliwy do zwalczenia przy zastosowaniu leczenia samozachowawczego.
Jak wyleczyć zatoki?
Leczenie zatok powinno rozpocząć się zaraz po postawieniu diagnozy. W najbardziej typowych przypadkach lekarz może zastosować właściwe leczenie wyłącznie na podstawie badania i rozmowy z pacjentem. Jeśli chodzi o nawracające lub przez długi czas utrzymujące się objawy zlecane są dodatkowe badania. Lekarz dobiera odpowiedni antybiotyk na zatoki i chory podczas jego przyjmowania obserwuje, czy przynosi on oczekiwane rezultaty.
Gdy lek na zatoki okaże się nieskuteczny, lekarz zapewne zleci wykonanie badań mikrobiologicznych, czyli tzw. posiewu, polegającego na hodowli znajdujących się w wydzielinie z nosa lub zatok bakterii. Na podstawie wyników badań zostaną dobrane leki na zatoki mające za zadanie zniszczyć zidentyfikowane drobnoustroje.
Zdarza się jednak, że niektóre przypadki są znacznie trudniejsze do zdiagnozowania niż inne i wtedy wykonuje się np. endoskopię zatok i nosa. Badanie polega na wprowadzeniu do nosa cienkiego wziernika, dzięki któremu będzie można ocenić niedostępne podczas tradycyjnego badania laryngologicznego miejsca. Lekarz otrzyma swobodny podgląd na ujścia zatok, głębszą część przegrody nosowej oraz ujścia kanalików łzowych, dzięki czemu będzie mógł ocenić z czym ma do czynienia.
W przeszłości w przypadku podejrzenia zapalenia zatok wykonywało się zdjęcie rentgenowskie. Obecnie powoli odchodzi się od tego procederu, jako że niezbyt dokładnie pokazuje ono wszelkie nieprawidłowości w tej strefie. Łatwiejszy do interpretacji jest wynik z tomografii komputerowej, na podstawie którego można jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Dodatkowo, gdy podejrzewa się alergiczne tło zapalenia zatok, powinno się przeprowadzić badania mogące zdiagnozować alergię, np. popularne testy skórne.
Domowe sposoby na zapalenie zatok
Preferujący naturalne metody leczenia wciąż zadają sobie pytanie: jak leczyć zatoki? Jednym z najpopularniejszych domowych sposobów na chore zatoki jest sól lub gorczyca w woreczkach. Wystarczy nasypać soli kuchennej lub gorczycy do woreczków wykonanych z płótna, następnie podgrzać je np. na patelni i przyłożyć do policzków i czoła. Trzeba jednak kontrolować temperaturę woreczków, żeby się nie poparzyć. Przyjemny zapach przyspieszy udrożnienie dróg oddechowych, a gdy śluz zacznie spływać będzie można swobodnie wydmuchać nos.
Niektórzy chwalą sobie również naturalne antybiotyki na choroby układu oddechowego i leczenie zatok. Przykładowo taki olej z oregano może zdziałać cuda u osób zmagających się z alergiami czy właśnie opisywanym tutaj bólem zatok (więcej na ten temat przeczytasz pod tym adresem: https://diagnozujmy.pl/naturalne-antybiotyki/).
Świetne efekty przynoszą też inhalacje na zatoki. Para wodna z dodatkiem soli i ziół czy kilku kropki olejku kamforowego szybko przyniesie ulgę w cierpieniu. Do miski z wodą dodaj kilka lub wszystkie wyżej wymienione dodatki, pochyl się nad nią, nakryj głowę ręcznikiem i wdychaj opary. Po kilku minutach zdejmij ręcznik i spróbuj wydmuchać nos. Jeśli zauważysz, że nie ma jeszcze takich efektów jakbyś tego oczekiwał, ponownie schowaj głowę pod nakrycie. Inhalację można powtarzać do 3 razy dziennie. Na zatkane zatoki dobrze działają również gorące kąpiele i sauna.
Warto również sprawdzić, jakie są domowe sposoby na walkę z bólem głowy, bo czasami produkty, które można znaleźć w każdym domu są w stanie przynieść natychmiastową ulgę w cierpieniu (51 naturalnych sposobów na pozbycie się bólu głowy znajdziesz tutaj: https://diagnozujmy.pl/50-naturalnych-sposobow-na-bol-glowy/).
Aby wzmocnić cały organizm i zabezpieczyć go przed chorobami, także zapaleniem zatok warto zapoznać się właściwościami aceroli oraz gravioli, które skutecznie wzmacniają układ immunologiczny.
Powikłania niewyleczonego zapalenia zatok
W pierwszej kolejności należy przyjąć do wiadomości, że nieleczone lub nieprawidłowo leczone zapalenie zatok może skutkować powikłaniami. Największym zagrożeniem jest źle dobrana antybiotykoterapia, obniżenie odporności pacjenta oraz narastająca oporność obecnych w ciele bakterii. Jakie powikłania mogą się pojawić? Głównie powikłania wewnątrzczaszkowe (zakrzep zatoki strzałkowej górnej, zakrzep zatoki jamistej, ropień wewnątrzoponowy, ropień zewnątrzoponowy, zapalenie opon miękkich), zapalenie szpiku kostnego czaszki, a także powikłania oczodołowe i oczne (pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego, zapalny obrzęk powiek, ropień podokostnowy oczodołu, zapalenie tkanek miękkich oczodołu, ropowica oczodołu).
Gdy dojdzie do powikłań trzeba będzie podjąć radykalne kroki. Leczy się je przy pomocy zabiegu oczyszczania chorej zatoki. Po usunięciu powikłań choremu zostaną podane dożylnie chemioterapeutyki o szerokim zakresie działania. Do ich rozpoznania niezbędna jest znajomość objawów oraz przebieg niektórych z nich i zwykła ludzka intuicja.
Chcesz wspomóc swój organizm w walce z zapaleniem zatok? Graviola wzmocni twoją odporność i przyspieszy powrót do zdrowia. Zobacz!
Źródła:
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/laryngologia/Zapalenie-zatok-przynosowych-przyczyny-i-objawy-leczenie-zatok-przynos_34526.html
https://portal.abczdrowie.pl/zapalenie-zatok
http://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,zapalenie-zatok-przynosowych—objawy–leczenie,artykul,1679308.html
