Zapalenie ucha środkowego to proces zapalny rozwijający się nagle w strukturach ucha środkowego z objawami miejscowymi i ogólnymi, zwykle poprzedzony infekcją górnych dróg oddechowych np. przeziębieniem lub zapaleniem zatok.
Jest to jedna z najczęstszych chorób występujących w społeczeństwie, ze znaczną przewagą u dzieci do 5. roku życia, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym.
Rodzaje ostrego zapalenia ucha
Ostre zapalenie ucha dzieli się ze względu na przebieg infekcji na:
- ostre zapalenie bez wysięku,
- ostre zapalenie przebiegające z wysiękiem (surowicze, ropne lub śluzowe).
Drugi podział dotyczy czasu trwania dolegliwości:
- postać ostra – 3 tygodnie,
- nawracająca ostra – co najmniej 3 zachorowania w ciągu 6 miesięcy,
- uporczywe ostre zapalenie – kiedy objawy nawracają po 6 dniach od zakończenia antybiotykoterapii.
Jak rozwija się zakażenie i co za nie odpowiada?
Zakażeniu najbardziej sprzyja upośledzenie funkcji trąbki słuchowej, która łączy jamę gardła z jamą bębenkową w uchu środkowym. Wtedy zakażenie następuje drogą wstępującą z nosogardła do ucha środkowego. Do zakażenia najczęściej dochodzi w 3. lub 4. dniu , kiedy upośledzony jest transport wydzieliny, a jej zastój i obrzęk błon śluzowych umożliwia rozwój bakterii.
W większości przypadków zakażenie ucha środkowego jest mieszane, czyli bakteryjne i wirusowe. W gronie bakterii znajdują się: Staphylococcus pneumoniae, Heamophilus influenzae i Moraxella catarrhalis, natomiast wśród wirusów: RSV, rino- i adenowirusy, wirus grypy i paragrypy.
Jak rozpoznać infekcję ucha środkowego?
Objawy można podzielić na związane z poprzedzającym zapaleniem górnych dróg oddechowych i związane bezpośrednio z zapaleniem ucha. U małych dzieci objawy mogą być bardzo mylące, ponieważ dziecko zazwyczaj jest niespokojne, płaczliwe, z wysoką gorączką, wymiotami i brakiem apetytu.
Z kolei starsze dzieci i osoby dorosłe zgłaszają nagły silny ból ucha, osłabienie słuchu po stronie zapalenia i czasem wyciek z ucha.
Jak leczyć zapalenie ucha?
W większości przypadków obowiązuje strategia tzw. czujnego wyczekiwania i w tym czasie podaje się jedynie leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne np. Aspirin przez 48 godzin.
Następnie przy braku poprawy po tym czasie należy ponownie zgłosić się do lekarza, który przepisze terapię antybiotykową – jest to zwykle amoksycylina przez 5-10 dni.
Dodatkowo można zastosować leki udrażniające nos oraz krople do uszu, które nie mają bezpośredniego wpływu na przebieg choroby, ale znacząco poprawiają jakość życia.
Prognozy zapalenia ucha
U dzieci powyżej 2. roku życia i u dorosłych choroba ma tendencję do samoistnego ustępowania. U ok. 5% osób dochodzi do przebicia błony bębenkowej, która zwykle zamyka się w ciągu kilku dni bez niekorzystnych następstw.
Najbardziej niebezpieczne są powikłania takie jak: zapalenie wyrostka sutkowatego, niedowład lub porażenie nerwu twarzowego, zapalenie błędnika, a nawet opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, które mogą wystąpić w przypadku zaniedbanego i niewłaściwie leczonego zapalenia ucha środkowego.
