Żołądek to bardzo ważny element układu pokarmowego człowieka. Znajduje się pomiędzy przełykiem a początkowym odcinkiem jelita cienkiego, czyli dwunastnicą. Jego zadaniem jest wstępne trawienie podstawowych składników pokarmowych: białek, tłuszczów i cukrów, a także wyjaławianie pokarmu i przekazywanie go do dalszych części układu. Pełnienie tylu odpowiedzialnych zadań powoduje, że żołądek narażony jest na szereg dolegliwości na tle czynnościowym i organicznym. Dlatego gdy pojawią się niepokojące symptomy, nie wolno ich bagatelizować, ponieważ mogą w dużym stopniu wpłynąć na jakość naszego życia.
Ból w obrębie śródbrzusza
Najbardziej niecharakterystycznym objawem, który może towarzyszyć problemom żołądkowym, jest ból. Zwykle zlokalizowany poniżej dolnej części mostka w tzw. śródbrzuszu. Ból może mieć różne pochodzenie i sugerować mniej lub bardziej poważne dolegliwości. Najczęściej zdarza się, że ból żołądka jest typowo czynnościowy i związany z przejściowym skurczem mięśniówki wywołanym bodźcem stresowym. Tego rodzaju ból brzucha u dziecka jest powszechnym zjawiskiem, ale towarzyszy również dorosłym. Może także występować w związku z nieprawidłową funkcją zwieracza przełyku, co skutkuje zarzucaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku i podrażnieniem błony śluzowej. Ból charakterystyczny jest również dla choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Zwykle pojawia się w ciągu dnia i może towarzyszyć posiłkom. Jeżeli pojawia się od 1 do 3 godzin po posiłku, może to sugerować wrzody żołądka, natomiast ból ustępujący po jedzeniu albo występujący na czczo jest charakterystyczny dla wrzodów dwunastnicy. Niepokojące są sytuacje, gdy ból wybudza ze snu lub dołączają się do niego objawy alarmujące np. problemy z połykaniem – takie sytuacje wymagają pilnej konsultacji z lekarzem.
Pieczenie za mostkiem
Piekący ból za mostkiem to częsty objaw zgłaszany w gabinetach lekarzy rodzinnych. Najczęściej występuje w przebiegu dyspepsji, potocznie zwanej niestrawnością, i dotyczy nawet 20-30% populacji. Dyspepsja może również objawiać się w postaci częstego odbijania, wczesnego uczucia sytości i po posiłkowym uczuciu pełności. Zwykle ma podłoże czynnościowe i dotyczy błędów dietetycznych (ciężkostrawne posiłki, duże porcje, picie dużych ilości kawy i alkoholu) oraz może mieć związek z nadwrażliwością trzewną. Natomiast zdecydowaną mniejszość stanowią choroby na tle organicznym np. wrzody żołądka lub dwunastnicy, choroba refluksowa czy nowotwór żołądka bądź przełyku. Najbardziej skuteczną metodą, pozwalającą na rozróżnienie przyczyny tych dolegliwości, jest wykonanie badania obrazowego przełyku, żołądka i dwunastnicy, czyli gastroskopii.
Krwawienie z przewodu pokarmowego
Krwawienie to objaw bardzo niepokojący, który wymaga szybkiej interwencji lekarskiej. Kiedy jest obfite, jego źródłem są zwykle pęknięte wrzody żołądka lub dwunastnicy bądź żylaki przełyku. Najczęściej krwawienie występuje u osób długotrwale chorujących na chorobę wrzodową, nadużywających alkoholu oraz osób starszych cierpiących na liczne dolegliwości towarzyszące. Krwawienie może również być skryte i objawiać się w postaci zmienionej barwy stolca (smoliste, ciemne) lub skrzepów krwi w kale. W tym przypadku źródłem krwawienia mogą być również zmiany w obrębie jelit, dlatego postawienie rozpoznania zwykle wymaga wykonania zarówno gastroskopii, jak i kolonoskopii.
