Czujesz ciężkość w żołądku po posiłku, masz wzdęcia, a może odczuwasz palenie w przełyku? Jeśli tak, cierpisz na niestrawność lub refluks żołądkowy. Sprawdź, jak je rozpoznać i jak skutecznie się ich pozbyć.

Czym jest refluks żołądka?

Refluks żołądka (a dokładniej – refluks żołądkowo-przełykowy) jest to choroba związana z zarzucaniem kwaśnej treści żołądka do przełyku. Sporadyczny refluks, który pojawia się od czasu do czasu np. po zjedzeniu zbyt tłustego posiłku, może wystąpić nawet u zdrowego człowieka. Jednak jeśli liczba epizodów związanych z cofaniem się treści żołądka do przełyku pojawia się regularnie, wówczas mamy do czynienia z jednostką chorobową.

Typowymi objawami refluksu żołądkowo-przełykowego jest:

• zgaga,
• gorzki posmak w ustach po jedzeniu,
• odchrząkiwanie,
• nieustający kaszel,
• ból gardła,
• uczucie guli w gardle.

Mniej powszechnymi objawami są: problemy z przełykaniem (dysfagia), problemy z oddychaniem, spływanie wydzieliny z nosa po tylnej stronie gardła.

Czym jest niestrawność?

Niestrawność, inaczej dyspepsja, jest to stały dyskomfort w nadbrzuszu, który pojawia się po zjedzeniu posiłku. Osoba, która na nią cierpi, doświadcza wzdęć, odbijania, jak również odczuwa ból w obszarze żołądka lub brzucha.

Co istotne: niestrawność nie jest związana z żadną chorobą organiczną. Zazwyczaj badania brzucha i żołądka nie wykazują istotnych zmian, które wpływałyby na gorsze trawienie pokarmu. Ponieważ dyspepsja i choroba refluksowa dają czasem podobne objawy, zawsze warto dokładnie zdiagnozować, czy to niestrawność, czy groźny refluks żołądka są przyczyną odczuwanego dyskomfortu. Dzięki temu łatwiej je wyleczyć.

Przyczyny refluksu

Pojawienie się refluksu żołądkowo-przełykowego może mieć rozmaite przyczyny. Jedną z nich jest zaburzenie pracy dolnego zwieracza przełyku (LES) oraz poprzecznie prążkowanych włókien przepony, które wzmacniają działanie LES.

Kolejnymi przyczynami mogą być: przepuklina wślizgowa rozworu przełykowego; zaburzone opróżnianie żołądka; zaburzone oczyszczanie przełyku (co skutkuje zaleganiem w nim kwasów i enzymów); leki, które obniżają ciśnienie dolnego zwieracza przełyku; refluks zasadowy, w którym kwasy żółciowe mogą być zmieszane z tauryną.

Czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia refluksu żołądkowo-przełykowego jest również nieodpowiednia dieta obfitująca w tłuste potrawy, kofeinę, jak również zbyt duże objętościowo posiłki, które rozciągają żołądek i powodują cofanie się nie strawionego jeszcze jedzenia do przełyku.

Przyczyny niestrawności

Dyspepsja pojawia się wówczas, gdy w organizmie następuje zaburzenie wydzielania kwasu solnego w żołądku. Zwykle jest to nadmierne wydzielanie kwasu bezpośrednio po posiłku lub też w okresie między posiłkami. Niestrawność spowodowana jest też nieprawidłowościami w motoryce przewodu pokarmowego.

Zazwyczaj, dzięki ruchom perystaltycznym, pokarm dość szybko przesuwany jest w dół i trafia do kolejnych odcinków przewodu pokarmowego. W dyspepsji czas przesuwania się cząstek pokarmu jest znacznie wydłużony, w związku z tym zalegają one w żołądku i powodują uczucie ciężkości.

Obecnie za przyczynę dyspepsji uważa się również bakterię Helicobater Pyroli, gdyż może ona wpływać na zaburzenie wydzielania kwasu solnego w żołądku i powodować zwiększone wydzielanie gastryny.

Jak leczyć refluks żołądkowo-przełykowy?

Celem leczenia refluksu jest próba zmniejszenia nieprzyjemnych i uciążliwych dolegliwości, które towarzyszą chorobie, jak również zapobieganie powikłaniom (groźnym powikłaniem jest np. powstanie przełyku Baretta).

Zmiana diety

Choroba refluksowa wynika bardzo często z jedzenia zbyt obfitych posiłków, w związku z tym zaleca się pacjentom, aby spożywali mniejsze porcje żywności (5-6 razy w ciągu dnia).

Ponadto poleca się eliminację takich produktów jak: kofeina, czekolada, pokarmy smażone i tłuste, gdyż zwiększają one uczucie palenia w przełyku. W zaleceniach dietetycznych podkreśla się również, że osoby cierpiące na refluks, powinny spożyć ostatni posiłek nie później niż 2-3 godziny przed snem i w czasie snu mieć lekko uniesioną do góry poduszkę.

Leki

Lekami, które najczęściej wykorzystuje się w trakcie leczenia choroby refluksowej, są leki zobojętniające kwas solny oraz te hamujące wydzielanie kwasu solnego. Do leków zobojętniających kwas solny zalicza się takie, które mają w swoim składzie węglan wapnia oraz węglan magnezu. Neutralizują one zgagę i dają uczucie ulgi w przełyku.

Kolejnymi lekami stosowanymi podczas leczenia refluksu są inhibitory pompy protonowej, które hamują wydzielanie kwasu solnego w żołądku nawet na kilka dni. Leczą one i zapobiegają nawrotom zapalenia przełyku.

Jak leczyć niestrawność?

W przypadku dyspepsji zaleca się pacjentom zmianę stylu życia (m.in. diety), jak również stosowanie leków farmakologicznych. Zmiana diety polega przede wszystkim na zmniejszeniu objętości posiłku, jak również na stosowaniu ziół i przypraw, które będą przyspieszać proces trawienia. Do posiłków dodaje się wtedy takie przyprawy jak: majeranek, czy kminek, a do picia herbatkę z imbiru.

Z kolei leczenie farmakologiczne niestrawności opiera się o podawanie inhibitorów pompy protonowej, jak również leków blokujących receptory H2, które mają za zadanie zneutralizować kwas solny. Do tego podaje się pacjentom leki prokinetyczne, usprawniające pasaż żołądkowy i jelitowy.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

 http://www.rennie.pl/pl/zgaga/

 M. Banks, Choroba refluksowa przełyku: najnowsze badania i postępowanie, „Medycyna po Dyplomie” 2010, vol. 19, nr 10, s. 39-48

 M.Barylski, M. Banach, P. Okoński, Choroba refluksowa przełyku (GERD) – postępowanie zachowawcze a leczenie operacyjne, „Przewodnik Lekarza” 2004, vol. 7, nr 10, s. 48-51

 S. Kwiecień, S. J. Konturek, Choroba refluksowa przełyku [w:] Gastroenterologia w praktyce, pod red. A. Gabryelewicz, Warszawa 2002, s. 102-107

 S. Kwiecień, S. J. Konturek, Dyspepsja czynnościowa[w:] Gastroenterologia w praktyce, pod red. A. Gabryelewicz, Warszawa 2002, s. 107-111