Praca to istotny element życia większości społeczeństwa. Poza swoją podstawową funkcją zarobkową umożliwia rozwój osobisty i zaspokaja potrzebę samorealizacji. Dla wielu osób kariera zawodowa to wymiar życiowego sukcesu. Zdarza się jednak, że praca zaczyna determinować codzienność, staje się najważniejszą wartością i nałogiem. Psychologia nazywa ten stan pracoholizmem i klasyfikuje jako zaburzenie.
W którym momencie praca przestaje być pasją i zaczyna być uzależnieniem? Jak objawia się pracoholizm?
Diagnoza
Pracoholizm to obsesyjna potrzeba pracy, która zaburza równowagę między karierą zawodową a pozostałymi sferami życia. Objawy tego specyficznego nałogu są następujące:
zwiększenie zaangażowania w pracę pod względem czasu i sił,
koncentracja myśli, celów i wyobraźni na życiu zawodowym,
utrata kontroli nad zachowaniem, zniekształcone postrzeganie rzeczywistości – między innymi tego ile czasu poświęca się pracy,
niemożność zaprzestania pracy, odczuwanie napięcia w przypadku jej braku,
spadek zadowolenia z wykonywanych działań,
problemy zdrowotne i społeczne – zaniedbywanie potrzeb takich jak sen czy odżywianie, zaniedbywanie bliskich.
Typy pracoholizmu
W zależności od cech, pobudek i sposobu działania uzależnionego wymienia się różne typy pracoholików. Na przestrzeni lat, powstało kilka klasyfikacji osób pracujących nałogowo. Często przytaczany jest model B. Robinsona, który opisuje cztery grupy pracoholików.
Niestrudzeni – pracują wytrwale i kompulsywnie, bez przerw na odpoczynek, weekendów czy urlopów. Za wszelką cenę dotrzymują terminów, zaniedbują najbliższych. Zależy im na zdobyciu uznania.
Bulimiczni – prezentują skrajne podejście do obowiązków – od pełnego zaangażowania do całkowitej rezygnacji. Prezentują model „napadowy” – nie pracują systematycznie, rzucają się w wir obowiązków przed zbliżającym się terminem. Stale i obsesyjnie myślą o pracy.
Z deficytem koncentracji uwagi – potrzebują adrenaliny. Poszukują ciągłej stymulacji, szybko się nudzą i zniechęcają, przez co trudno im finalizować zadania. Przechodzą od jednego projektu do następnego, nie kończą rozpoczętych działań.
Delektujący się pracą – metodyczni perfekcjoniści. Koncentrują się na detalach, przekładają terminy, by sprawdzić, czy zadanie wykonane jest w najlepszy możliwy sposób. Mają problem z kończeniem projektów, analizują je bardziej szczegółowo, niż jest to wymagane.
Terapia
Pracoholizm to zaburzenie o podłożu psychologicznym. To poważny problem, który może prowadzić do licznych konsekwencji psychicznych i fizycznych. W skrajnych przypadkach uzależnienie od pracy może skończyć się zawałem serca lub śmiercią. Pracoholicy potrzebują specjalistycznej pomocy. Skuteczną formą leczenia jest psychoterapia.
