Kortyzol, zwany popularnie „hormonem stresu”, wytwarzany jest przez warstwę pasmowatą kory nadnerczy. Posiada bardzo szeroki wpływ na nasz metabolizm. To on decyduje o tym, że gdy dopada nas stres chcemy uciekać lub walczyć. Z jednej strony działa przeciwzapalnie i zatrzymuje w organizmie sól, która jest niezbędna do wchłaniania wody, z drugiej jednak zaburzenia jego poziomu powodują szereg niekorzystnych procesów. Dowiedz się, jak działa kortyzol, i jak zmniejszyć jego poziom w organizmie!
Wpływ kortyzolu na organizm
W czasach prehistorycznych nasze możliwości przeżycia często zależały od umiejętności przetrwania w środowisku. Znacznie częściej stawaliśmy w sytuacjach, w których trzeba było podjąć decyzję o walce lub ucieczce. Nasz układ hormonalny bardzo dobrze się do tego przystosował. Niestety, czasy się zmieniły, ale nasze reakcje nadal pozostają takie same. Co właściwie się dzieje w sytuacji stresowej?
Zaczyna się od uwolnienia do naszego organizmu dużych ilości kortyzolu. Następnie do naszych mięśni zaczyna trafiać dużo większa ilość glukozy, a nasze naczynia krwionośne zwężają się. Powoduje to przyspieszenie serca, a w efekcie tego sprawniejsze działanie układu odpornościowego i pamięci roboczej. Wszystko to jednak pod warunkiem, że tego typu sytuacje stanowią raczej wyjątek niż regułę. W przeciwnym razie w naszych naczyniach krwionośnych zaczyna się gromadzić płytka miażdżycowa, która powoduje ich zwężenie, i w efekcie tego obniżenie ogólnej sprawności naszego organizmu. Poza tym działanie kortyzolu owszem, wspomoże nas wtedy, gdy występuje konieczność walki lub ucieczki, ale zdecydowanie przeszkodzi w sytuacjach wymagających trzeźwego myślenia i wykorzystania wiedzy. Dzieje się tak dlatego, że przekierowując glukozę do mięśni, nasz organizm odcina jej dopływ do mózgu. Dlatego tez pojawiają się problemy z pamięcią długotrwałą, a rzeczy, które do tej pory były dla nas proste, urastają do rangi nierozwiązywalnego problemu.
Problemy z pamięcią są jednak stosunkowo mało poważną dolegliwością w porównaniu z innymi, jakie grożą nam przy przewlekłym stresie. Długotrwałe działanie kortyzolu ma bardzo niekorzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, system odpornościowy, układ hormonalny, skórę, czy układ kostno-mięśniowy. Wysoki poziom stresu może sprzyjać także występowaniu chorób tarczycy i trzustki.
Jak obniżyć poziom kortyzolu?
Aby poznać swój poziom kortyzolu we krwi, warto postawić na analizę laboratoryjną (morfologię krwi). Badanie należy wykonać na czczo, po przespanej nocy. Prawidłowe parametry biomedyczne są zależne od godziny wykonania badania i mieszczą się w granicach: 5-25 ug/dl o godz. 8, 4-20 ug/dl o godz. 12 i 2-9 ug/dl o godz. 18. Jeśli poziom kortyzolu w naszym organizmie jest zbyt wysoki, to wówczas warto się zainteresować którymś z poniższych sposobów na jego obniżenie.
Pierwszym ze sposobów jest ograniczenie stresu poprzez kontakt z naturą. Warto chociażby zaopiekować się kwiatkami w swoim ogródku. Holenderscy naukowcy wykazali, że hodowanie rośli po pierwsze skutecznie odwraca naszą uwagę od stresorów, a po drugie, rzeczywiście obniża poziom kortyzolu we krwi.
Drugim sposobem jest zwalczenie stresu przy pomocy… dobrego humoru! A więc uśmiech, uśmiech i jeszcze raz uśmiech! Według badań przeprowadzonych przez American Psychological Society już samo uśmiechanie się powoduje, że nasz organizm produkuje mniej kortyzolu.
Niemniej skutecznym sposobem jest… po prostu znalezienie się w gronie bliskich osób. Przebywając z rodziną (pod warunkiem, że mamy dobre stosunki i nie poruszamy emocjonujących tematów!), bądź też przytulając się do ukochanej osoby czujemy jej dotyk i zapach, który działa na nas uspokajająco.
Poziom kortyzolu można też skutecznie obniżyć stosując różnego rodzaju zioła. Należą do nich między innymi: żeń-szeń, melisa i astragalus. Chcąc obniżyć poziom kortyzolu w swojej krwi warto także sięgnąć po bazylię świętą (azjatycką), która oprócz działania antystresowego wykazuje też właściwości antynowotworowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Jeśli stres odbiera nam siły witalne, warto rozważyć stosowanie różeńca górskiego – po pierwsze redukuje on skutki działania kortyzolu, a pod drugie wzmacnia naszą odporność na stres.
Warto jednak pamiętać, że podstawowym sposobem zmniejszania poziomu kortyzolu we krwi jest wypoczynek. Trzeba więc koniecznie zadbać o odpowiednią ilość komfortowego snu każdego dnia. Zarywając noc powodujemy, że nasz organizm odbiera tą sytuację jako zagrożenie i… szykuje się do ucieczki lub walki! Dalsze konsekwencje już znamy…
