Osteoporoza to choroba układu kostnego, która najczęściej dotyka osób w podeszłym wieku. By jej zapobiegać i tym samym zmniejszyć ryzyko złamań, należy dostarczać do organizmu określone składniki odżywcze, które pozwolą na wzmocnienie kości i tym samym zredukowanie prawdopodobieństwa kolejnych urazów. Jak powinna wyglądać dieta osób starszych zmagających się z osteoporozą?
Osteoporoza – charakterystyka choroby
Podstawowym problemem diagnostycznym w przypadku osteoporozy jest fakt, że często zachodzi ona bezobjawowo, i to przez długi czas. Pierwszym symptomem jest oczywiście złamanie kości – najczęściej dochodzi do niego w obrębie bioder, kręgosłupa lub nadgarstka. Da się wówczas zauważyć dużą dysproporcję między okolicznościami doznania urazu, a tym, jak poważne jest złamanie [1].
Osteoporoza polega na zmniejszeniu masy kostnej przy jednoczesnym zaburzeniu budowy tkanki kostnej. Ryzyko wystąpienia tej choroby wzrasta wraz z wiekiem. Najbardziej zagrożonymi grupami są osoby po 70. roku życia oraz kobiety w okresie menopauzalnym. Zdecydowanie częściej jest ona stwierdzana właśnie u kobiet. By lekarz mógł zdiagnozować osteoporozę, konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z pacjentem, do tego zlecane są badania przedmiotowe, radiologiczne, laboratoryjne oraz densytometryczne (czyli sprawdzające gęstość kości) [2]. Należy zaznaczyć, że osteoporoza jest coraz poważniejszym problemem w Polsce ze względu na postępujące starzenie się społeczeństwa.
Profilaktyka osteoporozy
W razie wykrycia osteoporozy bądź zagrożenia zachorowaniem, lekarze zalecają pacjentom uprawianie regularnej aktywności fizycznej, oczywiście dostosowanej do wieku i kondycji. Podstawą zapobiegania jest jednak stosowanie odpowiedniej diety, w której nie może zabraknąć:
- wapnia;
- witaminy D;
- witaminy C;
- potasu;
- magnezu;
- kwasów omega-3;
- witaminy K.
Jednocześnie z jadłospisu należy wykluczyć potrawy, które zawierałyby dużą ilość sodu, kofeiny, a także nadmiaru fosforu oraz białek pochodzenia zwierzęcego. Dopiero odpowiednia podaż białka, wapnia oraz witaminy D pozwala na utrzymanie prawidłowej gęstości kości i gwarantuje niezakłócone funkcjonowanie układu kostno-mięśniowego. Oczywiście w niektórych przypadkach konieczna jest suplementacja, tak by rzeczywiście mieć pewność, że organizm otrzymuje właściwą ilość cennych składników – nie zawsze jest to możliwe wyłącznie za pośrednictwem żywności.
Dieta osób starszych z osteoporozą – co jeść, a czego unikać?
Dieta osób starszych, u których stwierdzono osteoporozę lub które znajdują się już w grupie jej ryzyka, powinny z uwagą przygotowywać dla siebie posiłki. Podstawą jest spożywanie produktów mlecznych: mleka, napojów mlecznych, serów podpuszczkowych, twarogów. Jeśli dany pacjent nie może opierać jadłospisu na takich składnikach ze względu na nietolerancję laktozy, można je zastąpić produktami fermentowanymi: zsiadłym mlekiem, jogurtami, kefirami czy maślanką. Dodatkowo w diecie nie powinno zabraknąć warzyw, ryb, nasion i orzechów.
Jednocześnie należy zmniejszyć ilość soli i możliwie jak najbardziej ograniczyć spożywanie mięsa. Nie jest również zalecane sięganie po potrawy wysoko przetworzone oraz słodzone, gazowane napoje.
[1] J. Tkaczuk-Włach, M. Sobstyl, G. Jakiel, Osteoporoza – obraz kliniczny, czynniki ryzyka i diagnostyka, „Przegląd Menopauzalny” 2010, nr 2.
[2] E. Marcinkowska-Suchowierska, E. Czerwiński, J. Badurski, M. Walicka, M. Tałałaj, Osteoporoza – diagnostyka i terapia u osób starszych, „Postępy Nauk Medycznych” 2011, t. XXIV, nr 5.
Bibliografia
- Dardzińska J., Chabaj-Kędroń H., Małgorzewicz S., Osteoporoza jako choroba społeczna i cywilizacyjna – metody profilaktyki, „Hygeia Public Health” 2016, t. 51, nr 1.
- Marcinkowska-Suchowierska E., Czerwiński E., Badurski J., Walicka M., Tałałaj M., Osteoporoza – diagnostyka i terapia u osób starszych, „Postępy Nauk Medycznych” 2011, t. XXIV, nr 5.
- Tkaczuk-Włach J., Sobstyl M., Jakiel G., Osteoporoza – obraz kliniczny, czynniki ryzyka i diagnostyka, „Przegląd Menopauzalny” 2010, nr 2.
- Włodarek D., Znaczenie diety w zapobieganiu osteoporozie, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii” 2009, t. 5, nr 4.
