Afty to małe ale mocno dające się we znaki owrzodzenia jamy ustnej połączone ze stanem zapalnym. Jest często spotykaną dolegliwością, która może występować u ludzi w każdym wieku. Afty i pleśniawki mogą pojawić się na błonie śluzowej jamy ustnej, wardze lub języku. Nie oznaczają żadnych poważnych problemów ze zdrowiem ale jeśli są uciążliwe i bolesne to z całą pewnością nie można ich lekceważyć, zwłaszcza gdy jest ich wiele i mają skłonność do nawracania. Przyczyną powstawania aft może być nieodpowiednia higiena jamy ustnej, wyrzynające się ósemki czy choroba przewodu pokarmowego. Występują w miejscu wilgotnym, dlatego czasami trudno jest je wyleczyć na własną rękę i trzeba skorzystać z konsultacji lekarskiej. Sprawdź, czym są afty oraz jakie są przyczyny powstawania aft. Jak przebiega leczenie aft u ludzi w różnym wieku? Jakie są domowe sposoby na afty?
Afty: czym są?
Afta to owrzodzenie o charakterze płytkiej nadżerki, która pokryta jest białym nalotem i otoczona rumieniowatą krawędzią. Aftowe zapalenie jamy ustnej może pojawiać się pojedynczymi lub kilkoma naraz aftami na podniebieniu miękkim, policzkach czy wargach. Afty mogą być różnej wielkości – od 1 mm do 2 cm średnicy, zazwyczaj jednak mamy do czynienia z aftami mniejszymi niż 0,5 cm. Najczęściej występują u ludzi w przedziale wiekowym od 10 do 40 lat, jednak mogą pojawić się u młodszych i u starszych osób. Afty czasami są mylnie nazywane pleśniawkami, z którymi niewiele mają wspólnego. Czym jest pleśniawka? To kremowobiały nalot wywoływany przez grzyby drożdżaki, który nie boli aż tak bardzo jak afta i pojawia się u dzieci. Pleśniawki u niemowlaka to rzecz bardzo często spotykana.
Afty: rodzaje
Wyróżniamy dwa rodzaje aft:
-
Afty małe (przewlekłe, nawrotowe)
Przewlekłe afty nawrotowe to dolegliwość dotycząca głównie osób dorosłych. W ich przebiegu można zaobserwować nadżerkę o wielkości wynoszącej około 10 mm. Osoba, u której pojawiła się afta mniejsza może odczuć również ból węzłów chłonnych, który ustępuje po upływie około tygodnia, bo tyle trwa rzut choroby. Zmiany chorobowe występują wyłącznie na języku i wargach. Leczenie aft może przebiegać nawet kilka lat, zdarzają się jednak przypadki, u których dochodzi do samowyleczenia.
-
Afty duże
Występują bardzo rzadko, bo stanowią jedynie 10% wszystkich aft. Rzut choroby obejmuje od 1 do 2 wykwitów i może trwać nawet 4 tygodnie, a czasem i dłużej. Przebieg aft dużych jest dużo cięższy niż małych. Głębokie owrzodzenie na jamie śluzowej jest bolesne, jego wielkość może osiągnąć 20 mm, a po wygojeniu pozostawić nieestetyczną bliznę. Chorym często dokuczają stany podgorączkowe oraz trudności w mówieniu i połykaniu.
Afty: przyczyny powstawania aft
Przyczyn tworzenia się aft może być bardzo wiele, w zależności od ich rodzaju. Afty mniejsze powstają na skutek nieodpowiedniej higieny jamy ustnej. Nie chodzi tutaj tylko o niemycie zębów, ale też o jedzenie brudnymi sztućcami, spożywanie niemytych owoców i warzyw, jak również złe nawyki, w tym obgryzanie paznokci. Powodem powstania małych aft są także choroby zębów (próchnica, zapalenie miazgi, kamień nazębny), mechaniczne uszkodzenia jamy ustnej, np. podczas szczotkowania zębów, niewłaściwie dopasowana proteza, stres, alergie, nadwrażliwości pokarmowe i przyjmowanie różnych leków. Istotny jest również czynnik genetyczny, gdyż jeśli choroba dotyczyła rodziców, to istnieje całkiem duże prawdopodobieństwo, że będą się z nią zmagać także ich dzieci.
Afty duże, podobnie zresztą jak afty mniejsze, mogą pojawić się na skutek nieprzestrzegania zasad higieny jamy ustnej. Dużym zaskoczeniem jest, że mogą wystąpić u osób dbających o zęby, ale stosujących pasty do zębów zawierające dodecylosiarczan sodu. Niekiedy mogą powstać na skutek jedzenia niektórych potraw, niedoboru witamin i składników mineralnych (w tym żelaza, kwasu foliowego oraz witaminy B12), czy zaburzeń hormonalnych i autoimmunologicznych.
Afty: leczenie
Afta na języku czy dziąśle jest bolesna i uciążliwa, przez co obniża komfort życia i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Można ją łatwo rozpoznać gołym okiem podczas oględzin. Niekiedy jednak trzeba wykonać posiew, by odróżnić aftę od zmian, jakie mogą pojawić się także podczas opryszczki czy wtórnego zakażenia bakteryjnego.
Podczas leczenia lekarz może zastosować środki koagulacyjne, przyżegające, a do tego zalecić przyjmowanie środków przeciwbólowych i systematyczne wykonywanie płukanek. Jeśli okaże się, że dotychczas przyjmowane leki nie są skuteczne, lekarz może wdrożyć lek steroidowy. Specjalista może też zalecić różnego rodzaju roztwory do płukania jamy ustnej, których zadaniem będzie znieczulić obolałe miejsce oraz pasty do stosowania bezpośrednio na miejsca zmienione chorobowo.
Afty: kiedy należy udać się do lekarza, a kiedy spróbować domowych sposobów?
W momencie, gdy stosujesz różne sposoby celem pozbycia się afty, ale nie przynoszą one oczekiwanych rezultatów lub wyleczone afty wciąż się odnawiają, raczej nie obejdzie się bez wizyty u lekarza pierwszego kontaktu lub stomatologa. Po przeprowadzeniu wywiadu i dokonaniu wstępnych oględzin lekarz może zlecić wykonanie badań krwi (morfologię z rozmazem, OB) oraz oznaczenie poziomu glukozy, by wykluczyć choroby ogólnoustrojowe sprzyjające powstawaniu aft. Jeśli konieczne będzie leczenie aft, to opinia lekarska jest w tym przypadku niezbędna.
Afty: domowe sposoby na leczenie aft
Wyskoczyła Ci afta na dziąśle i chcesz szybko pozbyć się przyczyny bólu? Wypróbuj domowe sposoby na leczenie aft. Jedną z popularnych metod jest systematyczne płukanie jamy ustnej odwarem wody różanej, która zmniejsza odczyn zapalny. Płukanki na afty można przygotowywać też z rumianku, liści maliny, szałwii lub łopianu lekarskiego. Są one stosowane również na zapalenie gardła (zobacz też inne domowe sposoby na ból gardła).
Dobry rezultat przynosi przyłożenie świeżo zaparzonego i przestudzonego woreczka herbaty bezpośrednio na aftę. Zawarta w herbacie tanina zmniejsza ból i działa wysuszająco. Ranę można odkażać wodą utlenioną, sodą oczyszczoną lub proszkiem do pieczenia, ale nigdy spirytusem. Możesz wypróbować także płukanie jamy ustnej roztworem soli.
Źródło:
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/zeby/afty-przyczyny-objawy-i-leczenie-aft-w-jamie-ustnej_41915.html
https://kobieta.onet.pl/zdrowie/profilaktyka/afta-na-jezyku-i-w-jamie-ustnej-przyczyny-i-leczenie-domowe-afty/jrvl80s#17242af4-33d6-4a2c-8dc2-7a436a785403
https://portal.abczdrowie.pl/afty#afta-rodzaje
