Żelazo jest podstawowym mikroelementem wchodzącym w skład hemoglobiny, białka zawartego w erytrocytach, którego zasadniczą rolą jest transportowanie tlenu – przyłączanie go w płucach i uwalnianie w tkankach. Żelazo jest składnikiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego niedobór może być przyczyną występowania anemii niedobarwliwej. Może występować po długotrwałym wysiłku, w okresie okołoporodowym i laktacyjnym, menstruacji i rekonwalescencji po chorobie. Zdarza się, że deficyt żelaza występuje o osób w okresie pokwitania i starości. Najczęstszym objawem niedoboru żelaza jest zadyszka po wykonaniu najprostszych czynności, zawroty głowy w najmniej oczekiwanym momencie i szybsze bicie serca praktycznie bez powodu. Objawy te są bardzo często bagatelizowane i mylone z innymi dolegliwościami. Wystarczy jednak wykonać badanie krwi aby przekonać się, jaki jest poziom żelaza w naszym organizmie. W razie nieprawidłowości należy bezzwłocznie uzupełnić poziom żelaza w organizmie i zadbać, by nigdy więcej taka sytuacja nie miała miejsca. Pomoże w tym dieta bogata w żelazo lub żelazo w tabletkach. Sprawdź, jakie są objawy niedoboru żelaza oraz w czym jest żelazo.
Żelazo jako ważny składnik w organizmie
Czy niedobór żelaza rzeczywiście powinien nas zaniepokoić? W żadnym wypadku nie powinniśmy go bagatelizować. Prawidłowo funkcjonujący organizm człowieka zawiera około 3-5g żelaza, które występuje w hemoglobinie i mioglobinie. Ilość żelaza w organizmie ma bezpośredni wpływ na poziom czerwonych ciałek we krwi, prawidłową pracę serca, gospodarkę hormonalną, a także odporność. Pierwiastek w skuteczny sposób pomaga eliminować patogeny i wspiera detoksykację szkodliwych dla organizmu substancji bezpośrednio w wątrobie. Jak się okazuje, żelazo oddziałuje też na mięśnie. Dzięki niemu mogą one pobierać tlen, co przekłada się na ich prawidłową pracę. Tak jak już zostało wcześniej wspomniane, żelazo jest mikroelementem odpowiadającym za transport tlenu przez hemoglobinę i w 70 procentach wchodzi w jej skład. W szpiku kostnym to właśnie żelazo inicjuje powstawanie czerwonych krwinek. W szpiku kostnym, wątrobie, śledzionie i mięśniach zlokalizowane jest pozostałe 20 procent żelaza. Brakujące 10 procent jest w enzymach i białkach biorących czynny udział w procesach metabolicznych. Poziom żelaza powinien być stale kontrolowany szczególnie u małych dzieci, u których pierwiastek ten zapobiega występowaniu anemii niedobarwliwej. Choroba może powodować zaburzenia rozwoju fizycznego i umysłowego, co w przypadku najmłodszych ma nieodwracalne skutki. Trzeba mieć też na uwadze, że nie tylko niedobór żelaza może wyrządzić w naszym organizmie poważne szkody. Jego nadmiar także jest groźny biorąc pod uwagę, że przyczynia się do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.
Objawy niedoboru żelaza
O żelazie zostało powiedziane już sporo, ale nadal nie wiadomo jakie sygnały wyśle nam organizm, gdy będzie brakować mu żelaza. Dzięki skrupulatnej obserwacji własnego ciała możemy dowiedzieć się o problemie, a szybkie uzupełnienie deficytu pozwoli uniknąć groźnego stanu, jakim jest anemia, czyli niedokrwistość. Trzeba jednak mieć świadomość tego, że początkowe objawy są niepozorne. Pierwszym sygnałem braku żelaza jest zwykle apatia i nieustanne zmęczenie bez wyraźnego powodu. Jeśli po chwili od rozpoczęcia pracy zaczyna brakować Ci energii, po przebudzeniu czujesz się niewyspany pomimo tego, że spałeś w swoim mniemaniu odpowiednią ilość godzin i coraz to chętniej ucinasz sobie drzemki w ciągu dnia, chociaż wcale się nie zmęczyłeś to znak, że w Twoim organizmie dzieje się coś niedobrego. Inaczej niż zwykle wyglądać będzie też Twoja skóra, pojawi się bladość cery i błon śluzowych. Wyraźne sińce pod oczami i niezdrowy wygląd może przyciągnąć uwagę otoczenia, które może zasugerować Ci, że coś jest nie tak. Do tego wszystkiego skóra będzie sucha i szorstka, a wklepywanie kremów nawilżających nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Może się też zdarzyć, że osobie cierpiącej na niedobór żelaza zaczną wypadać, łamać się i rozdwajać włosy. Kruche paznokcie i występujące na nich charakterystyczne podłużne prążki z rowkami także powinny dać Ci do myślenia.
Co jeszcze powinno Cię zaniepokoić? Ból i pieczenie (owrzodzenie) gardła, jamy ustnej i języka. Oczywiście może to być objaw wskazujący na całkiem inny problem, nie ma tutaj reguły. Do tego ciągłe bóle głowy, które zdecydowanie obniżają komfort życia, mocno obniżona koncentracja uniemożliwiająca skupienie się na jednej czynności i znaczny spadek odporności przejawiający się częstymi przeziębieniami i podatnością na infekcje. Osoby z niedoborem żelaza mogą mieć trudności w myśleniu i zapamiętywaniu, zarówno dzieci jak i dorośli będą zdecydowanie gorzej się czuć.
Typowe symptomy niedoboru pierwiastka można zaobserwować podczas jakiejkolwiek aktywności fizycznej, kiedy to będą dokuczać zawroty głowy, duszność, przyspieszenie pracy serca i oddechu. Objawy te mogą pojawić się nagle, bez względu na kondycję zainteresowanego. Niedobór żelaza może wywoływać krwawienie z nosa oraz skłonność do siniaków. Osoby, których dotyczy ten problem są mniej odporne na stres i czasami uskarżają się na brak apetytu. Nasilenie wspomnianych wyżej dolegliwości zależy w dużej mierze od wieku, stanu zdrowia (innych chorób, jakie jednocześnie występują), a także czasu trwania niedoboru (im dłużej tym bardziej dające się we znaki objawy).
Niedobór żelaza – przyczyny
Osoby zdrowe, które spożywają produkty bogate w żelazo w dużych ilościach raczej nie powinny przejmować się niedoborem żelaza, gdyż im on nie grozi. Najczęstszą przyczyną deficytu pierwiastka jest jego utrata na skutek obfitych krwawień. Jak się okazuje, na jego brak mogą być znacznie bardziej narażone kobiety, gdyż z ich organizmów spora część żelaza wydostaje się wraz z krwią menstruacyjną. Na niedobór żelaza bardzo często uskarżają się kobiety mające długie i bardzo obfite miesiączki lub nieprawidłowe krwawienia po menopauzie. Żelaza może brakować także osobom, u których systematycznie występują krwotoki z przewodu pokarmowego na skutek nadużywania niektórych leków przeciwbólowych, czy towarzyszące wrzodom, hemoroidom lub nowotworom. Co prawda zdecydowanie rzadziej przyczyną niedoboru, ale równie groźne są krwawienia z innych narządów. Żelazo często profilaktycznie podaje się osobom, które tyle co przebyły operacje, w wyniku której utraciły sporo krwi. Zdarza się, że pierwiastka brakuje osobom z zaburzeniami wchłaniania i cierpiącym na przewlekłe biegunki. Ponadto niedobór żelaza może grozić wszystkim tym, którzy nie przywiązują zbyt dużej wagi do tego co ląduje na ich talerzu. Osoby stosujące radykalne diety odchudzające, nieustannie sięgające po produkty wysokoprzetworzone, uprawiające wytrzymałościowe dyscypliny sportu (np. intensywnie ćwiczące na siłowni) i wegetarianie są najbardziej narażeni na niedobór żelaza w organizmie.
Sposoby na leczenie
W przypadku niedoboru żelaza w organizmie pomóc może odpowiednio zbilansowana dieta. O tym co jeść by być zdrowym informuje nas piramida zdrowego żywienia, która określa wagę oraz ilość składników w codziennej diecie. Najważniejsze dla naszego organizmu są warzywa i owoce oraz pełnoziarniste produkty zbożowe.
-
Jakie ilości żelaza powinniśmy dostarczać naszemu organizmowi?
Dla kobiet: przed menopauzą w zależności od wieku i aktywności fizycznej jest to dawka 16-19 mg żelaza dziennie (w ciąży 26 mg), a po menopauzie – 13 mg, natomiast dla mężczyzn jest to dawka 15 mg żelaza. Wspomniane pokłady pierwiastka znaleźć można praktycznie we wszystkich produktach spożywczych, ale jest pewien „haczyk”. Organizm ludzki przyswaja średnio 10 procent zawartego w nich minerału.
-
Produkty bogate w żelazo
Najlepiej wchłaniane jest żelazo z produktów pochodzenia zwierzęcego, z pewnością dużo lepiej niż roślinnego. Największe pokłady pierwiastka znaleźć można w wątrobie, cielęcinie, rybach i ogólnie w każdym innym mięsie. Nie oznacza to jednak, że niedoboru żelaza w organizmie nie można uzupełnić przy pomocy produktów pochodzenia roślinnego. Wystarczy wprowadzić do swojej diety fasolę, groch, płatki śniadaniowe, brokuły, czy krewetki aby przekonać się, że poziom żelaza we krwi zdecydowanie wzrośnie. W każdym posiłku powinna także znaleźć się papryka, natka pietruszki, pomidory, truskawki, czarna porzeczka lub owoce cytrusowe, które dostarczają organizmowi najwięcej żelaza. Pierwiastek jest wrażliwy na temperaturę, dlatego najlepszym jego źródłem są surowe warzywa i owoce oraz świeżo wyciśnięte z nich soki. Doskonałym lekarstwem na nasze zmartwienia związane z nieodpowiednią ilością żelaza są również naturalne prebiotyki, w tym miód, propolis, spirulina czy chlorella. Żelazo z warzyw jest co prawda gorzej przyswajane, ale mają one dużo mniej kalorii niż mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, dlatego można je jeść w nieograniczonych ilościach i sukcesywnie podnosić poziom żelaza we krwi. Dobrym źródłem żelaza są też naturalne zamienniki cukru, w tym syrop z trzciny cukrowej i syrop daktylowy.
-
Żelazo w tabletkach
Doskonałą alternatywą dla osób nie jadających mięsa lub z innych powodów cierpiących na deficyt żelaza jest suplementacja preparatami z tym właśnie minerałem. Suplementy diety to bardzo szybki, prosty i stosunkowo niedrogi sposób na przywrócenie właściwego poziomu składników odżywczych w organizmie. Trzeba jednak pamiętać, że nie mogą być one przyjmowane bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Często zalecane są kobietą w ciąży i osobom, u których odpowiedniego poziomu pierwiastka we krwi nie da się wyrównać przy pomocy diety. Przyjmowanie suplementów na własną rękę bez uprzedniego wykonania badań krwi i skonsultowania ich wyników z lekarzem może ukryć prawdziwą przyczynę problemu. W momencie, gdy lekarz stwierdzi u pacjenta niedokrwistość, trzeba bezzwłocznie poznać jej przyczynę i zastosować leczenie.
Pojawia się jeszcze kwestia przedawkowania żelaza, ale tylko tego pochodzącego z suplementów. Pierwiastek przyjmowany z pożywienia jest przyswajany przez organizm w ilości stosownej do zapotrzebowania w danym momencie. Osoby przyjmujące żelazo w tabletkach powinny liczyć się z tym, że jego przyjmowanie może wywołać problemy żołądkowe, np. zaparcia. Suplementacja preparatami z żelazem może upośledzić wchłanianie niektórych antybiotyków, dlatego trzeba o tym fakcie poinformować swojego lekarza prowadzącego.
-
Naturalna Suplementacja
Chcesz poznać naturalny sposób na uzupełnienie żelaza, a także innych cennych składników mineralnych? Poznaj alfalfa (lucernę siewną), która może pomóc Ci podnieść poziom żelaza w organizmie!
Źródło:
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-krwionosny/niedobor-zelaza-przyczyny-objawy-dieta_38005.html
http://zdrowie.wprost.pl/zdrowie/10027795/Grozne-niedobory-zelaza-i-magnezu-przyczyny-leczenie-i-zapobieganie.html
https://portal.abczdrowie.pl/niedobor-zelaza
