Rak piersi to choroba, która ciągle zabiera życie wielu kobietom. 15 października jest obchodzony Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi, jednak o profilaktyce nowotworu trzeba pamiętać cały czas. Koniecznie dowiedz się, z czym wiąże się rak piersi, jak go uniknąć i jak wygląda leczenie.
Rak piersi – co to za choroba?
Rak piersi jest nowotworem złośliwym, który tworzy się miejscowo z komórek gruczołu piersiowego. Często współwystępują przerzuty do węzłów chłonnych, a także narządów wewnętrznych (m. in. płuc, wątroby, mózgu, kości).
Przerzuty najczęściej lokują się w układzie chłonnym po zajętej stronie w węzłach chłonnych pachowych. Następne w kolejności są węzły chłonne zamostkowe (węzły wewnętrznego łańcucha piersiowego), a trzecie w kolejności węzły nadobojczykowe i rzadko podobojczykowe.
Budowa piersi
Źródło: http://onkologia.org.pl/rak-piersi-kobiet
Rak piersi na świecie
- Wśród nowotworów złośliwych u kobiet najczęściej występuje rak piersi
- Rak piersi powoduje około 23% zachorowań na nowotwór złośliwy u kobiet, a 14% z tej grupy umiera
- Szacunkowo rak piersi rozpoznaje się u 1,5 miliona kobiet na świecie rocznie, ok. 400 tysięcy z nich umiera na tą chorobę
- Rak piersi jest najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym u kobiet zamieszkujących kraje wysoko rozwinięte, jak np. Kanada, Australia, USA, kraje Europy Zachodniej
- Najmniej zachorowań występuje w Azji i Afryce
Epidemiologia w Polsce
Od lat 80-tych do roku 2010 zachorowalność na raka piersi wzrosła w Polsce o około 100%. Warto jednak zastanowić się z czego wynika ten fakt – rzeczywistej zachorowalności czy może coraz bardziej zaawansowanych badań przesiewowych oraz wzrastająca świadomość dotycząca raka piersi dzięki akcjom oraz kampaniom społecznym.
W 2011 zachorowalność na raka piersi wyniosła 22,8% w grupie zachorowalności na nowotwory, a śmiertelność na ten rodzaj raka 13,4% czyli więcej niż połowę. Jest to drugi co do liczebności zgonów nowotwór; pierwsze zajmuje rak płuc (8,7% zachorowalności i 15,4% śmiertelności), a trzecie rak jelita grubego (10% zachorowalności i 11,8% śmiertelności).
Źródło: http://www.korektorzdrowia.pl/wp-content/uploads/5.-joanna-didkowska.pdf
Czynniki ryzyka raka piersi
Przyczynowość raka piersi nadaj trudno jednoznacznie określić, jednak poniżej wymienione są czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia nowotworu piersi.
Płeć
Rak piersi dotyka zdecydowanie częściej kobiety, Na 100 zachorowań statystycznie przypada 99 kobiet i 1 mężczyzna.
Wiek
Jest to najistotniejszy faktor w tym przypadku. U kobiet, które nie osiągnęły jeszcze 45 roku życia występuje on rzadko, ale już u kobiet po 50 roku życia liczba zachorowań znacznie się zwiększa i dotyczy około 80% wszystkich zachorowań.
Historia rodzinna – obciążenia genetyczne
Charakter dziedziczny posiada 5-10% nowotworów piersi, druga część pojawia się z powodu samorzutnych mutacji (przemian genów) zachodzących w organizmie przez całe życie. Im więcej przypadków zachorowań wśród krewnych pierwszego stopnia (rodzice, dzieci, rodzeństwo) i im wcześniej ono wystąpiło, tym większe ryzyko.
Do tej pory często uważano, że ma to ściślejszy związek z podobnym stylem i trybem życia, nie z genetyką. Jednak model wielogenowej podatności wskazuje na genetycznie uwarunkowanego raka piersi zakłada wskazuje na znaczenie współwystpowania kilku genów, które mają mniejsze znaczenie, ale wraz z określonymi czynnikami środowiskowymi mogą podnosić ryzyko zachorowania.
Łagodne choroby piersi
Takie zmiany jak ADH – atypowy rozrost przewodowy i ALH – atypowy rozrost zrazikowy, które są łagodne, również podnoszą ryzyko zachorowania na raka piersi.
Gęstość tkanki gruczołowej
Kobiety, które cechuje tzw. gęsta tkanka gruczołowa są w grupie większego ryzyka zachorowania.
Promieniowanie jonizujące
Może ono powodować nieznaczny wzrost ryzyka, np. u kobiet, które zostały napromieniane z powodu chłoniaka Hodgkina.
Czynniki reprodukcyjne
Wczesny wiek pierwszej miesiączki oraz późna data ostatniej także powoduje wzrost ryzyka. Czynniki reprodukcyjne to czynniki, które wydłużają narażenie powstającej tkanki gruczołowej piersi na hormony jajnika (estrogeny i progesteron – żeńskie hormony). Im ten czas jest dłuższy, tym większe ryzyko.
Pozostałe czynniki to:
- Hormony endogenne
- Hormony egzogenne
- Otyłość
- Niewłaściwa dieta
- Aktywność fizyczna
- Alkohol
Objawy raka piersi
Objawy kliniczne są zależne od stadium zaawansowania. Stadium początkowe przebiega bezobjawowo. Przeważnie choroba jest wykrywana jako zgrubienie, guzek wyczuwalny w strukturze piersi. Rozwój technologii pozwala jednak na wykrycie raka piersi w stadium przedobjawowym, zanim zacznie być widoczny i wyczuwalny, dlatego tak ważne są regularne badania kontrolne.
Zmiana strukturalna częściej pojawia się po lewej stronie (wynika to rozmieszczenia tkanki gruczołowej w gruczole sutkowym). Gdy wraz z guzkiem występuje wyciek z brodawki w okolicy zabrodawkowej lub okołobrodawkowej, jest to tym bardziej niepokojące.
Inne objawy raka piersi, których nie warto bagatelizować:
- asymetria sutków,
- wciągnięcie brodawki,
- owrzodzenie brodawki lub skóry piersi,
- guzki dodatkowe w okolicy,
- ból bez uchwytnych przyczyn,
- niewielkiego stopnia pogrubienie skóry,
- obraz skórki pomarańczy (nacieczone więzadła),
- świąd lub pieczenie brodawki.
Wymienionym objawom może towarzyszyć również powiększenie pachowych węzłów chłonnych po stronie zajętej piersi, co w późniejszych etapach może oznaczać powiększenie również węzłów szyjno-nadobojczykowych.
Objawy tzw. raka zapalnego piersi
- szybko narastający obrzęk skóry
- zaczerwienienie skóry,
- nadmiernym ucieplenie skóry
- bolesność skóry.
U 5 do 10% chorych nowotwór zdiagnozowany zostaje w stadium uogólnienia, kiedy także najczęściej występują przerzuty do płuc, wątroby, kości i mózgu.
Leczenie raka piersi
Leczenie nowotworów złośliwych dzieli się ze względu na:
- sposób oddziaływania na organizm na leczenie miejscowe i systemowe (ogólne),
- moment, w którym leczenie systemowe jest zastosowane na leczenie przedoperacyjne i pooperacyjne,
- cel zastosowanej terapii: leczenie radykalne i objawowe.
Metody leczenia raka piersi:
- Leczenie miejscowe (usunięcie guza bez ingerowania w resztę organizmu)
- Leczenie systemowe (celem jest oddziaływanie na wszystkie komórki, np. poprzez chemioterapię, hormonoterapię, terapię celowaną)
- Leczenie przedoperacyjne (celem zmniejszenia masy guza)
- Leczenie pooperacyjne (celem usunięcia mikroprzerzutów)
- Leczenie radykalne (celem wyleczenia chorego)
- Leczenie objawowe (celem złagodzenia objawów)
- Leczenie paliatywne (celem wydłużenia i poprawy jakości życia)
- Leczenie chirurgiczne
- Leczenie oszczędzające pierś (składa się z 2 etapów: usunięcia guza i uzupełniającej radioterapii)
- Amputacja piersi (mastektomia)
- Zabiegi operacyjne w zakresie pachowych węzłów chłonnych
- Chirurgiczne leczenie odtwórcze (rekonstrukcja piersi)
- Radioterapia
- Chemioterapia
- Hormonoterapia
- Terapia celowana
Profilaktyka raka piersi
Pierwotna profilaktyka czyli taka, która nie dopuszcza do zachorowania jest w tym przypadku bardzo ograniczona, dlatego zaleca się zwrócenie uwagi na działania profilaktyki wtórnej.
Warunki, jakie powinna spełniać profilaktyka wtórna, by odnosić skutki:
- masowość,
- długoterminowość,
- wysoka jakość.
Efekty badań profilaktycznych są obserwowane dopiero po kilku latach, kiedy są przeprowadzane na skalę masową. Dzięki nim udaje się zredukować śmiertelność o 20-30%. W krajach europejskich zalecane jest, by profilaktyką wtórną objąć kobiety w wieku 50-69 lat, a badania wykonywać co 2-3 lata. W Polsce grupa wiekowa jest taka sama, badania natomiast są zalecane co 2 lata.
U osób młodszych nie zaleca się mammografii, ponieważ budowa gruczołu piersiowego w tej grupie wiekowej skutkuje mniejszą czytelnością badania, a nowotwór występuje rzadziej.
Należy być też uważnym na swoje ciało i co jakiś czas wykonywać samobadanie piersi. Dotyczy to osób zwłaszcza po 50 roku życia.
Polecamy zapoznać się szczegółowo z treścią poniższych źródeł w celu dokładnego zgłębienia tematu.
Źródła:
http://www.korektorzdrowia.pl/wp-content/uploads/5.-joanna-didkowska.pdf
http://onkologia.org.pl/nowotwory-piersi-kobiet/
http://onkologia.org.pl/rak-piersi-kobiet/
