W Rosji i Ukrainie kwas chlebowy uważany jest za napój narodowy, w Polsce powszechnie znany od czasów Władysława Jagiełły. Wyrabiany w polskich wiejskich chatach, trafił na szlacheckie dwory. Sięgano po niego w celu złagodzenia dolegliwości związanych z nadkwasotą, wzdęciami i innymi zaburzeniami trawienia. Pomagał zwłaszcza po zjedzeniu tłustych i ciężkostrawnych potraw. Świetnie gasił pragnienie i orzeźwiał w czasie upałów przepracowanych żniwiarzy. Kwas chlebowy ma właściwości probiotyczne: wzmacnia odporność, reguluje trawienie, a nawet sprzyja odchudzaniu.
Kwas chlebowy to sfermentowany napój z chleba żytniego lub razowego ma bursztynowy odcień, odznacza się słodko-kwaśnym smakiem i przyjemnym zapachem słodu z delikatną esencją goryczy, czasami wzbogacany śliwkami, miodem i żurawiną.
Skład kwasu chlebowego
Kwas chlebowy dzięki ekstraktowi ze słodu, jest bogaty w witaminy i składniki mineralne, szczególnie z grupy B, które wzmacniają układ nerwowy. Jest źródłem witaminy C, która wzmacnia organizm, witaminy E, która jest uważana za witaminę młodości. To dwa niezbędne przeciwutleniacze, które skutecznie zwalczają wolne rodniki. Znajdziemy w nim również enzymy i bakterie kwasu mlekowego, które wspomagają i regulują mikroflorę jelitową i funkcjonowanie układu pokarmowego, a ponadto wpływają na przemianę materii.
Kwas chlebowy zawiera również selen i cynk, dwa cenne składniki naszego organizmu. Selen bierze udział w procesach metabolicznych komórki i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania wielu enzymów, a cynk pobudza pracę trzustki, grasicy, prostaty, uczestniczy w przemianach białek, tłuszczów, węglowodanów[1].
Jakie są właściwości zdrowotne kwasu chlebowego?
Kwasu chlebowemu przypisuje się liczne właściwości zdrowotne. Szczególnie wpływa na układ pokarmowy, wspomaga trawienie. Kwas chlebowy redukuje bóle migrenowe, bóle mięśni, zapalenie stawów, grzybice, wpływa na unormowanie cukru we krwi. Jest zalecany w profilaktyce chorób nowotworowych, stwardnieniu rozsianym czy stwardnieniu tętnic[2]. Udowodniono, że wzmacnia układ sercowo-naczyniowy, wspomaga układ krążenia. Podobnie jak inne probiotyki wzmacnia odporność, poprawia stan organizmu. Wpływa na obniżenie “złego” cholesterolu LDL, dlatego znalazł również zastosowanie w profilaktyce miażdżycy.
Jak powstaje kwas chlebowy?
Do przyrządzania sfermentowanego napoju chlebowego używa się naturalnego zakwasu żytniego lub razowego przygotowanego tradycyjną metodą. Ważnymi składnikami są także woda źródlana, cukier, miód naturalny, drożdże i zazwyczaj rodzynki. Pokrojony wypieczony chleb wyjmujemy z piekarnika gdy się zarumieni. Po przestygnięciu umieszcza się go w szklanej misie i zalewa przegotowaną, ciepłą wodą i zostawia na 3-4 godzin. Następnie dodaje drożdże i cukier (wcześniej rozpuszczone w wodzie). Taki roztwór pozostawia się w temperaturze pokojowej przez dobę, aż “dojrzeje”. Gdy napój będzie gotowy przelewamy go do butelek i dodajemy rodzynki.
Butelki z kwasem chlebowym zostawia się na 3 doby, po tym czasie kwas chlebowy jest gotowy do spożycia. Należy uważać podczas dokręcania wieczek butelek ponieważ dy dokręcimy je za mocno, gdyż gaz który powstaje w wyniku fermentacji może wybuchnąć i rozsadzić butelkę. Schłodzony lepiej smakuje, po otworzeniu zaleca się przechowywać go w lodówce, z uwagi na czterotygodniowy okres przydatności do spożycia. Najlepiej przygotować go samodzielnie w warunkach domowych[3].
Kwas chlebowy ze sklepu
W składzie sprzedawanych fermentowanych napojów chlebowych warto szukać słodu jęczmiennego i żytniego (czasami pszennego z domieszką mąki razowej). Bardzo często do sprzedawanych na dużą skalę dodawane są duże ilości cukru, konserwanty, wzmacniacze smaku, jak również barwniki. Gdy decydujemy się na jego kupno powinniśmy dokładnie przeczytać etykietę na butelce.
Kwas chlebowy – przeciwwskazania
Kwasu chlebowego nie powinny spożywać kobiety w ciąży, z uwagi na pewną zawartość alkoholu ( średnio 0,7-2,2% objętości). Fermentacja mlekowo-alkoholowa jest niewskazana w okresie laktacji. Kwas chlebowy cieszy się dużym zainteresowaniem, głównie dlatego, że wspomaga przemianę materii, poprawia metabolizm i jest składnikiem tzw. diety chlebowej. Osoby, które nie chcą same go przygotowywać mogą poszukać kwasu chlebowego w sklepach ze zdrową żywnością.
____________________
[1] Kwas chlebowy do picia – skład, właściwości i zastosowanie, http://bonavita.pl/kwas-chlebowy-do-picia-sklad-wlasciwosci-i-zastosowanie (dostep: 8.12.2016).
[2] Właściwości zdrowotne kwasu chlebowego. Sprawdź, jak go przyrządzić, http://www.odzywianie.info.pl/przydatne-informacje/artykuly/art,wlasciwosci-zdrowotne-kwasu-chlebowego-sprawdz-jak-go-przyrzadzic.html (dostep: 8.12.2016).
[3] Kwas chlebowy – właściwości odżywcze i zdrowotne, http://adamed.expert/kwas-chlebowy-wlasciwosci-odzywcze-i-zdrowotne/ (dostep: 8.12.2016).
