Każdy z nas ma indywidualną mikroflorę bakteryjną, która ukształtowana została w pierwszych latach życia i różni się składem gatunkowym bakterii. Nasza naturalna mikroflora buduje odporność naszego organizmu. Na jednym centymetrze kwadratowym naszej skóry żyje około 10 milionów bakterii, a ich masa wynosi około 2 kilogramów. Ich ilość wraz z innymi mikroorganizmami żyjącymi w jednym człowieku jest nawet 10 razy większa, niż ilość komórek budujących ciało człowieka. Bakterie, które zamieszkują nasze ciało mogą być zarówno dobre jak i złe, mogą prowadzić do różnych schorzeń, stanów chorobowych, a nawet do tycia. Jakie złe i dobre bakterie zamieszkują nasze ciało?

Bakterie zasiedlające Twoje ucho

Twoje uszy zamieszkują takie bakterie jak: Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus (Gronkowiec złocisty), Bacillus spp. (Laseczka sienna), Corynebacterium spp (Maczugowiec błonicy). Wymienione bakterie zazwyczaj zamieszkują naszą flore bakteryjną ucha od narodzin. Podczas chorób ucha zewnętrznego stwierdza się również pojawienie się bakterii Pseudomonas aeruginosa (Pałeczki ropy błękitnej). Jest ona bakterią gram dodatnią i może wyrządzić sporo szkody w naszym organiźmie, nieleczona może doprowadzić do czyraka albo chorób nowotworowych. Niewłaściwa higiena ucha zewnętrznego może spowodować namnażanie się bakterii, a w efekcie wirusowe lub bakteryjne zapalenie ucha środkowego. Istotne jest właściwe oczyszczanie uszu, tak aby nie doprowadzić do uszkodzenia ucha zewnętrznego. Często w efekcie tego może dojść do bakteryjnego zapalenia ucha. Złe bakterie mogą zaatakować nasze ucho również wtedy gdy mamy obniżoną odporność organizmu[1].

Bakterie w jamie ustnej

Twoją jamę ustną zamieszkują takie bakterie jak: Bacteroides gingivalis, Compylobacter upsaliensis, Enterococcus spp, Lacobacillus spp, Mycoplasma spp. Bacteroides gingivalis wchodzą w skład naturalnej flory bakteryjnej układu pokarmowego. Na przestrzeni lat bakterie z tej grupy były badane przez wielu uczonych i wyodrębniono kilka rodzajów bakterii z grupy gingivalis. Wiadomo, że przyczyną przewlekłego zapalenia przyzębia jest min. bakteria Porphyromonas gingivalis,  a przyczyną zapaleń dziąseł Prevotella intermedia[2]. Compylobacter upsaliensis to bakteria, której źródłem może być mięso drobiowe źle przygotowane lub grilowane (mocno spieczone na powierzchnia a wewnątrz nie podane właściwej obróbce termicznej). Bakterie z tej grupy zazwyczaj wywołują zatrucia pokarmowe i stany zapalne żołądka i jelit. Kampylobakterioza choć dokucza wielu ludziom na świecie jest rzadko diagnozowana[3]. Enterococcus spp (paciorkowiec kałowy) to bakteria, która jest względnie beztlenowcem ale energie czerpie z fermentacji cukrów do kwasu mlekowego.  Na ogół nie są chorobotwórcze, jednak niektóre szczepy (E. faecalis i E. faecium) mogą wywołać zakażenia dróg moczowych, zapalenie otrzewnej oraz zakażenie ran. Enterokoki najczęściej w warunkach naturalnych atakują dolny odcinek przewodu pokarmowego, jamę ustną i drogi płciowe ludzi[4]. Lacobacillus to bakterie powiązane z wytwarzaniem kwasu mlekowego, ale również mają swój duży udział w rozwoju próchnicy[5]. Na rozwój próchnicy i jej szkodliwych skutków mają bakterie Streptococcus mutans,  Streptococcus viridans i  Streptococcus oralis. Wszystkie trzy mają zdolność wnikania w twarde tkanki zębów i niszczenia szkliwa[6].

Bakterie w jamie nosowej

W jamie nosowej mogą pojawić się takie bakterie jak: Cardiobacterium spp, Moraxella catarhalis, Neisseria meningitidis i  Staphylococcus aureus, o którym pisaliśmy powyżej. Cardiobacterium hominis to bakteria, która wraz z innymi bakteriami z grupy HACEK, może przyczynić się do infekcyjnego zapalenia wsierdzia lub zapalenia mięśnia sercowego[7]. Moraxella catarhalis to bakteria, która wchodzi w skład fizjologicznej flory bakteryjnej błon śluzowych. Jednakże bakteria Moraxella catarrhalis odgrywa istotną rolę w rozwoju zapalenia ucha środkowego, zapaleniu zatok oraz zaostrzeń przewlekłego zapalenia oskrzeli i płuc. Bakteria Moraxella catarrhalis może być nabywana i eliminowana wiele razy w ciągu naszego życia. Nosicielstwo nosogardłowe wymienionej bakterii zależy od naszej odporności. U niektórych osób bakteria pomimo nosicielstwa nie wpływa na stany chorobotwórcze[8].

Powszechne jest stwierdzenie, że wszędzie są bakterie. Bakterie mogą wywierać różny wpływ na organizm gospodarza. Mechanizmy ich funkcjonowania w poszczególnych narządach naszego ciała są różnorodne i mogą prowadzić do ich kolonizacji, a co za tym idzie stanów chorobotwórczych. Warto mieć świadomość, że właściwa higiena jest podstawą zdrowego stylu życia. Bakterie, które żyją w naszym ciele dzielą się na te, które są w składzie naszej indywidualnej flory bakteryjnej od narodzin i takie, które nabywamy z powierza lub nosiciela drogą kropelkową. Większość z nich nie jest szkodliwa jednakże  gdy mamy obniżoną odporność nasz organizm nie jest w stanie sobie z nimi poradzić.

W następnej części cyklu omówiliśmy bakterie bytujące w innych narządach naszego ciała min.: płucach, na skórze i jelitach. Opublikowaliśmy również listę 96 groźnych dla zdrowia bakterii sklasyfikowanych jako patogeny. Kontynuację przeczytasz w tym linku – Bakterie w ciele człowieka

[1]. W. Narożny, Choroby ucha zewnętrznego, http://narozny.pl/wp-content/uploads/2016/01/Choroby-ucha-zewn%C4%99trznego.pdf (dostęp: 21.02.2017).

[2]. S. M. Słotwińska, Mikrobiologia zapaleń przyzębia na podstawie piśmiennictwa i badań własnych. Cz. II*: Porphyromonas gingivalis, Prevotella intermedia, “Nowa Stomatologia” 3/2005, s. 151-154, http://www.czytelniamedyczna.pl/1891,mikrobiologia-zapalen-przyzebia-na-podstawie-pismiennictwa-i-badan-wlasnych-cz-i.html# (dostęp: 23.02.2017).

[3]. B. Szczepańska, M. Andrzejewska, D. Śpica, J. Klawe, Campylobacter spp. – niedoceniany w Polsce czynnik etiologiczny zakażeń przewodu pokarmowego Campylobacter spp, “Problemy Higieny i Epidemiologii” 2014, z. 95, nr 3,  s.  574-579, http://www.phie.pl/pdf/phe-2014/phe-2014-3-574.pdf (dostęp:  23.02.2017).

[4]. A. Szczypta, K. Talaga, M. Bulanda, Enterokoki oporne na wankomycynę jako czynniki etiologiczne zakażeń związanych z opieką zdrowotną – chorobotwórczość i metody kontroli, “Hygeia Public Health” 2016, z. 51 nr 2, s. 134-135.

[5]. M. Janczarek, T. Bachanek, E. Mazur, R. Chałas, Rola probiotyków w zapobieganiu chorobom jamy ustnej, “Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2016, nr 70, s. 852-853.

[6]. Tamże, s. 852.

[7]. A. Adamska-Wełnicka, K. Niedolaz, A. Kaźmierczak-Dziuk, Etiologia, objawy i leczenie infekcyjnego zapalenia wsierdzia według aktualnych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, “Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2013, nr 9, s. 34.

[8]. A. Sulikowska, Nosicielstwo nosogardłowe wybranych patogenów bakteryjnych: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis, “Nowa Medycyna” 2009, nr 2, s. 124-130, przedruk: http://www.czytelniamedyczna.pl/1266,nosicielstwo-nosogardlowe-wybranych-patogenow-bakteryjnych-streptococcus-pneumon.html (dostęp:  23.02.2017).