Jeszcze w ubiegłym wieku o alergiach i nietolerancjach pokarmowych niewiele się słyszało. Obecnie jednak wiemy już dużo więcej. Oczywiście nadal podstawowym elementem diagnostyki jest wykluczenie innych chorób, jednak warto pamiętać, że w przypadku 20% populacji krajów rozwiniętych przyczyną dolegliwości dyspeptycznych jest właśnie nadwrażliwość pokarmowa. Sprawdź, z jakim rodzajem nadwrażliwości masz do czynienia.
Alergia pokarmowa
Alergia pokarmowa to patologiczna reakcja organizmu na produkty, które jemy codziennie. Jej przyczyną są mechanizmy immunologiczne. A konkretnie za jej występowanie odpowiadają przeciwciała IgE, angażujące do walki inne komórki, tj. limfocyty T.
Objawy alergii pokarmowych mogą przybierać formę dolegliwości gastrycznych, tj. zaparcia, biegunki, nudności, wymioty i wzdęcia. Wynika to z niedoboru diaminooksydazy, odpowiadającej za rozkład histaminy – głównego mediatora objawów alergicznych. Trzeba jednak pamiętać, że objawy mogą obejmować nie tylko układ trawienny. Mogą być również związane ze skórą, układem sercowo-naczyniowym, nerwowym i oddechowym. Nieleczona alergia pokarmowa w konsekwencji może prowadzić do zapalenia jelita, płuc oraz atopowego zapalenia skóry.
Nietolerancja pokarmowa
Jeśli nasza nadwrażliwość pokarmowa ma charakter nieimmunologiczny, wówczas mamy do czynienia z nietolerancją. Może ona być spowodowana czynnikami: farmakologicznymi, enzymatycznymi, toksycznymi, metabolicznymi, bądź też mechanizmami idiosynkrazji. Podczas gdy objawy alergii pokarmowej ujawniają się do dwóch godzin po posiłku, nietolerancja może objawić się po kilku godzinach lub nawet dniach. Produktami, które najczęściej powodują nietolerancję są: pszenica, mleko, kawa, orzechy, konserwanty i alkohol.
Jak odróżnić alergię od nietolerancji?
Oprócz czasu, po jakim zaczynamy odczuwać objawy, należy zwrócić uwagę na ich intensywność. Nietolerancja pokarmowa zwykle objawia się w bardziej dyskretny i mniej gwałtowny sposób. Może również dawać objawy w postaci wyprysków skórnych.
Dla pewności jednak pierwszym etapem leczenia powinna być przede wszystkim prawidłowa diagnoza. Powinna się ona składać z dwóch etapów. Pierwszym z nich jest wywiad lekarski. Dopiero potem wykonuje się testy alergiczne na pokarmy. Lekarz może nam zlecić wykonanie:
- testów natywnych, przeprowadzanych przy wykorzystaniu świeżych alergenów,
- testów alergicznych pokarmowych skórnych, polegających na nanoszeniu alergenów na skórę i nakłuwaniu. Alergię diagnozuje się na podstawie zaobserwowanej reakcji na dany alergen,
- testów prowokacyjnych (w przypadku alergii na leki),
- wodorowego testu oddechowego (w przypadku podejrzenia nietolerancji laktozy),
- badania kału (na podstawie stężenia pH, którego nieodpowiedni poziom może świadczyć o zaburzeniach wchłaniania i trawienia laktozy),
- badania krwi (w kierunku na przeciwciała IgE),
W ramach diagnostyki nietolerancji glutenu wykonuje się również badania DNA oraz biopsje jelitową. Dotyczy to sytuacji, w której występuje podejrzenie celiakii (trwałej, glutenozależnej enteropatii jelita cienkiego).
Leczenie
Najskuteczniejszą metodą leczenia nietolerancji pokarmowych jest po prostu ograniczenie spożywania produktów, które nam szkodzą. Natomiast w przypadku alergii zwykle konieczne jest całkowite ich odstawienie, bądź też zastąpienie nieuczulającymi suplementami (tj. chleb bezglutenowy czy mleko bez laktozy). Należy jednak pamiętać o tym, że podejmowanie leczenia na własną rękę może być niezwykle ryzykowne. Dlatego też osoby cierpiące na alergie i nietolerancje pokarmowe powinny być pod stałą opieką dietetyka.
Jeśli leczysz się farmakologicznie, ale nie zauważasz u siebie poprawy, być może warto sprawdzić, czy w Twoich okolicach istnieje możliwość wykonania testu medycznego (indywidualnego doboru leków).
