Dna moczanowa, artretyzm, skaza moczanowa i podagra to różne nazwy jednego schorzenia. W przeszłości zwana także chorobą ludzi zamożnych, dotyka przedstawicieli płci męskiej w średnim wieku. Pomimo tego, że choroba ta towarzyszy ludziom od lat to nadal nie poznano jej dokładnego podłoża, ani nie znaleziono na nią skutecznego lekarstwa.

Skutki tego rodzaju ostrego zapalenia stawów zmniejszyć można jedynie odpowiednią dietą, przy jednoczesnym stosowaniu środków farmakologicznych. Dowiedz się, jakie są przyczyny i objawy dny moczanowej oraz jak sobie z nią radzić.

Czym jest dna moczanowa (podagra, artretyzm)?

Dna moczanowa to przewlekła choroba charakteryzująca się gwałtownym i wyjątkowo bolesnym zapaleniem stawów. Pojawia się ona na skutek zaburzeń przemiany materii, czyli odkładaniem w tkankach kryształów moczanu sodu. Dzieje się tak w momencie, gdy w organizmie występuje podwyższone stężenia kwasu moczowego, który odkłada się z powodu zwiększonej produkcji lub ograniczonego wydalania z organizmu.

Kwas nie mając ujścia, krystalizuje się i magazynuje w stawach, ścięgnach, a także otaczających je tkankach, powodując opuchliznę, specyficzny ból oraz ograniczenie ruchomości zaatakowanego stawu. U pacjentów, u których choroba występuje w zaawansowanym stadium, dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia narządu ruchu i niesprawności, niewykluczone jest również zajęcie innych narządów.

Nie jest powiedziane jednak, że każda osoba, u której występują tego rodzaju anomalie jest chora, gdyż dna moczanowa, jak pokazują statystyki, rozwija się jedynie u co piątej osoby z podwyższonym stężeniem kwasu moczowego. Niestety do tej pory nie wyjaśniono dlaczego tak się dzieje i co sprawia, że u jednych pojawia się artretyzm, a innych omija on szerokim łukiem.

Skaza moczanowa zazwyczaj dotyka staw śródstopno-paliczkowy, ale też może wystąpić w postaci guzków dnawych albo kamieni nerkowych. Idzie ona w parze z innymi chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, cukrzyca, otyłość czy zaburzenia lipidowe.

Przyczyny dny moczanowej

Tak jak już zostało wcześniej wspomniane, powodem dotkliwego bólu i zniekształcania stawów w przebiegu dny moczanowej jest zbyt wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi. Wydziela się on z puryn, których podłożem jest dieta, a także rozpad obumierających tkanek. Nie ma możliwości, by w krwi mógł rozpuścić się cały kwas, jedynie określona jego ilość. Pozostałości, gdy nie są wydalane z organizmu zaczynają się krystalizować.

Moczany kształtem przypominające kryształy rozwijają się i odkładają w stawach oraz tkance okołostawowej. Organizm nie daje na to przyzwolenia i z początku próbuje je wchłonąć i zneutralizować, jednak zazwyczaj wszelkie próby zatrzymania anomalii kończą się fiaskiem. Ostre moczany bezpośrednio ranią znajdującą się obok tkankę, czego skutkiem jest rozwój stanu zapalnego.

Możemy wyodrębnić dwa rodzaje dny moczanowej: pierwotną i wtórną. Pierwsza z nich jest odziedziczonym w genach zaburzeniem metabolizmu. Organizmy osób mających wątpliwą przyjemność przejąć tę chorobę po swych przodkach produkują zbyt duże ilości kwasu moczowego, przez co ma on niemały problem z ich wydalaniem.

Dna moczanowa wtórna dotyczy około 10% przypadków i jest następstwem białaczki, napromieniowania, przewlekłej choroby nerek czy systematycznego przejadania się. Może wystąpić także u osób nadużywających alkoholu, przyjmujących leki odwadniające oraz stosujących nieodpowiednie kuracje odchudzające i głodówki. Zdarza się, że chorują na nią osoby zmagające się z cukrzycą typu II, zaburzeniami gospodarki lipidowej, nadciśnieniem tętniczym czy nadwagą.

Czynniki sprzyjające wystąpieniu dny moczanowej

Jedną z najbardziej typowych przyczyn są uwarunkowania genetyczne, mające wpływ na nieprawidłowy metabolizm kwasu moczowego. Dosyć istotną rolę odgrywa także płeć, gdyż okazuje się, że zdecydowana większość zachorowań dotyczy mężczyzn (chorują 7 razy częściej niż kobiety). Dna moczanowa rzadko kiedy dotyczy osób młodych. Występuje u mężczyzn w kwiecie wieku (pomiędzy 45 a 60 rokiem życia) i u kobiet po menopauzie (do około 65 roku życia są one chronione przez żeńskie hormony płciowe przed podwyższeniem stężenia kwasu moczowego we krwi).

Jeśli dna moczanowa zaatakuje zanim ukończy się 30 rok życia to niestety ma dużo cięższy przebieg. Na pojawienie się choroby lub całkowite wykluczenie ryzyka zachorowania wpływa tryb życia i przede wszystkim dieta – spożywanie produktów bogatych w puryny przyczynia się do powstania wysokiego stężenia kwasu moczowego w organizmie. Dna moczanowa towarzyszy także chorobom cywilizacyjnym oraz może pojawić się na skutek niedawnego urazu czy tyle co przebytej operacji. Odwodnienie, zakażenie, a także inne ciężkie choroby również mogą przyczynić się do rozwoju choroby w organizmie.

Dna moczanowa – objawy

Najczęściej choroba rozwija się przez kilka czy kilkanaście lat nie dając żadnych objawów. Jedyne co może nas zaniepokoić to podwyższone stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi, inaczej zwane hiperurykemią. Niestety nikt nie wykonuje tego typu badań wtedy, gdy nie ma powodów do niepokoju.

Artretyzm możemy podzielić na cztery niezależne etapy:

• okres bezobjawowej hiperurykemii
• ostre napady zapalenia stawów
• okresy międzynapadowe
• dnę przewlekłą, zwaną również zaawansowaną.

Pierwszym objawem jest nagły ostry ból pojedynczego stawu – głównie problem dotyczy stawu podstawy palucha, ale nie ma tutaj żadnej reguły, gdyż równie dobrze bolesność może pojawić się w stawach stopy, stawu kolanowego, barkowego, stawów palców i rąk, a także niekiedy problem może dotyczyć jeszcze innych, niewymienionych tu stawów. Co ciekawe, ból daje się we znaki szczególnie w nocy i nasila się w ciągu kilkunastu godzin, powodując swego rodzaju dyskomfort i utrudniając normalne funkcjonowanie.

Na pierwszy rzut oka można stwierdzić, że zajęty staw jest opuchnięty, miejsce jest czerwone lub nawet sinopurpurowe i gorące, a porastający je naskórek złuszcza się. U chorego może dodatkowo wystąpić gorączka i dreszcze. Z dnia na dzień ból robi się coraz bardziej dotkliwy, a po kilku tygodniach może przeistoczyć się w rozdzierający. Niewykluczone również, że stanie się zupełnie inaczej i wszelkie dolegliwości całkowicie ustąpią, nawet te nieleczone. Niestety tylko na chwilę.

Na ogół zapalenie dotyczy pojedynczego stawu, jednak to wcale nie oznacza, że dolegliwości nie przeniosą się na sąsiednie. Od pierwszej napaści w większości przypadków występuje okres wycofania. Gdy w tym czasie nie zostanie rozpoczęte leczenie dny moczanowej to najprawdopodobniej choroba wróci i uderzy ze zdwojoną siłą. Brak podjęcia stosownych kroków leczenia i zapobiegania sprawi, że ataki będą pojawiać się częściej i będą tyczyć się kolejnych stawów.

Nie ma co liczyć na cudowne ozdrowienie. W przypadku zaobserwowania u siebie wyżej wymienionych objawów należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem, który opracuje dla nas indywidualny plan leczenia i udzieli rad, w jaki sposób należy od tej pory postępować.

Leczenie dny moczanowej

Nie ma co się oszukiwać, że zastosowanie jakichkolwiek środków farmakologicznych pozwoli nam raz na zawsze pozbyć się problemu, gdyż niestety jeszcze nie wymyślono lekarstwa pozwalającego całkowicie wyeliminować ryzyko nawrotu. Leczenie ma za zadanie jedynie uśmierzyć ból i zapobiec kolejnym atakom w przyszłości, podobnie jak i dieta w dnie moczanowej.

Osoba, która zaobserwuje u siebie pierwsze objawy artretyzmu powinna udać się do lekarza, który przepisze jej leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, a w przypadku długotrwałych i nawracających dolegliwości najprawdopodobniej zaleci zaleci stosowanie allopurynolu lub probenecydu. Ten pierwszy skutecznie zmniejsza wydzielanie kwasu moczowego, a drugi maksymalizuje jego wydalanie. Ważne jest, by rozpoznanie dny moczanowej i chorób jej towarzyszących odbyło się szybko i sprawnie, gdyż tylko w taki sposób można im skutecznie przeciwdziałać.

Dna moczanowa a dieta

W zapobieganiu i zmniejszaniu objawów artretyzmu z pewnością pomoże odpowiednia dieta i zmiana dotychczasowego stylu życia. Trzeba jednak bardzo uważać, gdyż nie każdy sposób odżywiania będzie miał pozytywny wpływ na nasz organizm, np. Dieta Dukana może wręcz przyczyniać się do zwiększenia ryzyka zachorowania na podagrę (więcej na ten temat przeczytasz tutaj: https://diagnozujmy.pl/dieta-dukana/).

Odpowiednia dieta przy dnie moczanowej jest szczególnie ważna, gdyż to właśnie w pokarmach zawarte są składniki szkodzące organizmom wykazującym skłonność do zachorowań. Osoby zagrożone chorobą powinny ograniczyć lub całkowicie wykluczyć ze swojego jadłospisu produkty bogate w puryny – podroby i mięsa, w tym wołowinę, wieprzowinę i bekon, a także dziczyznę, do tego tłuste sosy i piwo.

Chorzy na dnę moczanową mogą za to bez obaw spożywać zielone warzywa i pomidory, owoce, nabiał, a także herbatę i kawę. Jeśli nie posiadasz wiedzy, co możesz jeść a co powinno na zawsze zniknąć z Twojej lodówki, skorzystaj z porady lekarza lub dietetyka, który opracuje dla Ciebie indywidualny i przede wszystkim bezpieczny jadłospis (adres Centrum Leczenia Holistycznego Pełnia Zdrowia znajdziesz tutaj:
https://diagnozujmy.pl/placowki/elementy-psychodietetyki-i-coachingu-nzoz-w-lagiewnikach/).

Zaobserwowano, że u osób otyłych znacznie częściej występują nawroty schorzenia, dlatego muszą one zadbać o swoje zdrowie i zwiększyć aktywność fizyczną. Bez wątpienia będą musiały zrzucić zbędne kilogramy, gdyż tylko w taki sposób będą mogły sobie pomóc. Mówi się, że dużą skuteczność przynosi leczenie cytryną, jednak informacja ta nie została oficjalnie potwierdzona. Na pewno jednak opłaca się wpleść w codzienną dietę pokrzywę, gdyż pomaga ona zwalczyć schorzenia układu moczowego, w tym dnę moczanową (sprawdź, na co jeszcze działa pokrzywa: https://diagnozujmy.pl/mocne-wlosy-zdrowie-pokrzywa/).

O tym musisz pamiętać

Marzy Ci się szczupła i wysportowana sylwetka? Zanim zmienisz dietę i tryb życia, skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem, który doradzi Ci, od czego powinieneś zacząć. Pamiętaj, że wszystko jest dla ludzi, ale też do wszystkiego trzeba podchodzić z rozsądkiem. Niskokaloryczne diety (poniżej 1200 kcal dziennie), głodówki i katorżnicze diety jedynie nasilą objawy choroby, ponieważ brak niezbędnego do życia „paliwa” przyspieszy wydzielanie kwasu moczowego.

– Mówi się, że każdy człowiek powinien dziennie wypijać minimum 2 litry płynów, szczególnie latem. Dzięki nim nawodniamy organizm i pomagamy nerkom wypłukać znajdujący się w nich kwas moczowy.

– Zapewne zdajesz sobie sprawę, że puryny są w kawie, herbacie i kakao. Możesz jednak pić wymienione napoje bez obaw, gdyż akurat zawarte w nich puryny nie są rozkładane do kwasu moczowego.

– Nie łącz posiłków bogatych w puryny z alkoholem.

– Wprowadź do swojej diety więcej zielonych warzyw i owoców.

– Spożywaj dużo serów i twarogu.

– Drób, cielęcinę i wołowinę gotuj lub duś w wodzie, z dużą ilością warzyw. Postaraj się nie dodawać do potraw tłuszczu.

– Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś od czasu do czasu jadł ugotowane ziemniaki, jednak miej świadomość, że dużo zdrowsze są te przygotowane w folii, podane z sosami jogurtowymi lub na bazie oliwy z oliwek.

– Zwróć uwagę na swoją masę ciała. Duża ilość nadprogramowych kilogramów sprzyja nawrotom choroby, jak również deformacjom stawów.

– Ćwicz regularnie, ale z głową. Nie obciążaj swoich stawów. Jeśli nie wiesz jakie ćwiczenia będą dla Ciebie odpowiednie skonsultuj się z trenerem.

– Pamiętaj, by ostatni posiłek zjeść maksimum 3 godziny przed snem, gdyż w nocy organizm nie ma szans wydalić zalegającego w nim kwasu moczowego.

Czy da się wyleczyć dnę moczanową?

Wczesne rozpoznanie artretyzmu i zastosowanie odpowiedniego leczenia przyczyni się do wycofania objawów choroby i umożliwi powrót do normalnego życia. Konieczne jednak będzie (w miarę możliwości) wyeliminowanie czynników ryzyka podagry, mowa tutaj przede wszystkim o otyłości, złej diecie, nadużywaniu alkoholu i paleniu papierosów.

Trzeba liczyć się z tym, że wszelkiego rodzaju używki przynoszą więcej szkody niż pożytku, dlatego jeśli zależy nam na dobrym zdrowiu i samopoczuciu musimy z nich całkowicie zrezygnować.

Źródła:
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kregoslup/dna-moczanowa-podagra-artretyzm-przyczyny-objawy-leczenie_33631.html
https://reumatologia.mp.pl/choroby/63788,dna-moczanowa
http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-metaboliczne,dna-moczanowa–podagra—-przyczyny–objawy–leczenie–dieta,artykul,1580082.html