Profilaktyka zdrowotna to szeroko pojęte określenie, w którym zawierają się liczne działania w celu ochrony własnego zdrowia. Praktykuje ją coraz więcej osób, ponieważ wraz z wiekiem wzrasta ryzyko zachorowania na określone jednostki chorobowe, spośród których najbardziej niebezpieczne są nowotwory. To głównie dlatego wiele osób w pewnym wieku decyduje się na wykonanie badań przesiewowych, które pozwalają wykryć chorobę na bardzo wczesnym etapie.
Czym są badania przesiewowe?
Badania przesiewowe zostały opracowane dla populacji ludzi, którzy nie wykazują objawów choroby – są osobami zdrowymi i bez rodzinnego obciążenia onkologicznego. W badaniach tych powinny uczestniczyć osoby spełniające określone kryteria dotyczące m.in. płci oraz wieku. Do wyodrębnienia tych kryteriów przyczyniają się wieloletnie obserwacje, na podstawie których określa się zwiększone ryzyko pewnych chorób w zdefiniowanych grupach społeczeństwa. Obecnie w Polsce prowadzone są trzy grupy badań przesiewowych: raka szyjki macicy, raka piersi oraz raka jelita grubego, z czego tylko ostatnie prowadzone jest u mężczyzn. Dodatkowo pewne uzasadnienie u mężczyzn ma badanie w kierunku raka płuc i raka gruczołu krokowego.
Rak jelita grubego
Rak jelita grubego to złośliwy nowotwór rozwijający się w końcowym odcinku przewodu pokarmowego. Jest bardzo groźny i znajduje się w pierwszej trójce pod względem częstości zachorowalności i zgonów na nowotwory w Polsce. Z tego względu zostały wprowadzone badania przesiewowe, mające na celu wykrywanie wczesnych postaci tego nowotworu. W tym przypadku jest to badanie endoskopowe (tzw. kolonoskopia), które umożliwia zobrazowanie struktury jelita grubego i rozpoznanie podejrzanych zmian. Przeznaczone jest ono dla wszystkich osób po ukończeniu 50. roku życia. Jeżeli podczas badania nie stwierdzono nieprawidłowości, to należy je powtórzyć za 10 lat. Poza tym można również wziąć pod uwagę badanie stolca na obecność krwi utajonej, które powinno wykonywać się co 2 lata. Poza tym w profilaktyce raka jelita grubego ogromne znaczenie ma niskokaloryczna dieta bogata w świeże owoce i warzywa, odstawienie alkoholu i papierosów oraz regularna aktywność fizyczna.
Rak gruczołu krokowego
Nowotwór prostaty również plasuje się na podium pod względem częstości zgonów i zachorowalności. Rak gruczołu krokowego rozwija się przez długi czas i zwykle jego objawy przypominają łagodny rozrost gruczołu krokowego. W terapii przerostu prostaty warto stosować lek Prostamol Uno, który łagodzi uciążliwe objawy. Częste oddawanie moczu (zwłaszcza w nocy), nagłe parcie na mocz, oddawanie moczu wąskim strumieniem – takie objawy nie mogą być bagatelizowane i powinny być zgłoszone lekarzowi. W tym przypadku zasadne jest wykonywanie kontrolnego oznaczenia stężenia swoistego antygenu gruczołu krokowego tzw. PSA (prostate specific antygen) u wszystkich mężczyzn po 50. roku życia. W przypadku podwyższonego wyniku należy zgłosić się do lekarza urologa, który przeprowadzi bardziej szczegółowe badania np. ultrasonografię przezodbytniczą.
