Kleszcze to niebezpieczne pajęczaki, które są nosicielami wielu chorobotwórczych patogenów. Ich ugryzienie nie zawsze musi kończyć się zakażeniem, ale ze względu na duże ryzyko nie należy go lekceważyć. Zmiany klimatyczne i wydłużony okres żerowania sprawił, że każdego roku przybywa ofiar kleszczy, dlatego warto zwrócić uwagę na prawidłowe postępowanie po ugryzieniu.

Usuwanie kleszcza

W przypadku znalezienia pasożyta na skórze trzeba go jak najszybciej usunąć – im krócej jest przyczepiony do ciała, tym mniejsze ryzyko, że dojdzie do zakażenia groźnymi patogenami. Podczas wyjmowania kleszcza nie sprawdzą się popularne kiedyś metody, polegające na smarowaniu pajęczaka olejem, masłem czy tłuszczem. Takie postępowanie doprowadzi do wstrzyknięcia jeszcze większej dawki jadu. Jak bezpiecznie go wyciągnąć?

• Jednym ze sposobów jest usuwanie pajęczaków za pomocą specjalistycznych przyrządów z apteki. Tego typu akcesoria działają najczęściej na zasadzie pompki ssącej, którą przykłada się szczelnie do skóry tak, aby pasożyt znajdował się w samym środku, a następnie delikatnie odciąga się tłok.
• Kolejną metodą jest wyciąganie kleszczy za pomocą pęsety lub wąskich szczypczyków. Aby poprawnie wyjąć pajęczaka, należy:

1. Uchwycić go jak najbliżej skóry, nie uciskając jego tułowia.
2. Płynnie pociągnąć do góry – specjaliści odradzają stosowania ruchów rotacyjnych, ponieważ może to skutkować pozostaniem części pasożyta w organizmie.

Po właściwie przeprowadzonym zabiegu obowiązkową czynnością jest zdezynfekowanie skóry oraz dokładne umycie rąk (najlepiej antybakteryjnym mydłem).

Obserwacja miejsca ukąszenia

Po usunięciu kleszcza miejsce ukąszenia powinno być obserwowane przez ok. 30 dni. Jeśli w ciągu miesiąca na skórze pojawi się tzw. rumień wędrujący, można przypuszczać, że doszło do zakażenia boreliozą. Znamię przypomina wyglądem strzelniczą tarczę – w jego centralnym punkcie znajduje się ślad po ukąszenia kleszcza, który otacza biały okrąg. Rumień okala „wędrująca” i stale powiększająca się czerwona obwódka, a jego średnica może wynosić nawet 5 cm. Nie występuje on u wszystkich chorych, ale jego brak nie oznacza, że nie doszło do zakażenia. Żyjące w Polsce kleszcze, oprócz boreliozy, przenoszą też m.in.:

• Babeszjozę, groźną zarówno dla zwierząt, jak i ludzi. Daje objawy podobne do przeziębienia, ale może towarzyszyć jej też gorączka i dreszcze.
• Kleszczowe zapalenie mózgu, którego objawy pojawiają się po ok. 2 tygodniach od ukąszenia. Do najbardziej charakterystycznych symptomów należą: biegunka, nudności, wymioty oraz objawy grypopodobne.
• Anaplazmozę, będącą chorobą, która w wielu przypadkach przebiega bezobjawowo. Mogą jednak pojawić się mało charakterystyczne symptomy, takie jak: pocenie się, kaszel, ból głowy.

Środki ochronne

Ukąszeniom tych groźnych pasożytów można zapobiegać na wiele sposobów. Do najpopularniejszych środków ochrony należą:

• Preparaty chemiczne o dużym stężeniu substancji czynnej DEET.
• Przylegająca do ciała, przewiewna odzież, zakrywająca ręce i nogi.
• Buty z wysoką cholewką, sięgające za kostkę.
• Nakrycie głowy (czapka lub kapelusz).
• Nałożone na skórę olejki eteryczne (np. waniliowy, miętowy czy goździkowy).

Na ukąszenia kleszczy podatne są również zwierzęta domowe. Aby uchronić je przed atakami pasożytów, warto zainwestować w takie środki ochronne jak: obroża na kleszcze, zabezpieczający preparat w sprayu czy działające przez kilka tygodni krople, zawierające m.in. takie składniki jak permetryna czy imidaklopryd.