Witamina B6, zwana też pirydoksyną, jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego, gdyż jest zaangażowana w większą liczbę procesów biologicznych niż inne witaminy. Należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie, dzięki niej nasz organizm produkuje hormony szczęścia oraz adrenalinę. Jest prekursorem kilku istotnych dla organizmu koenzymów sprawujących kontrolę nad kluczowymi reakcjami biochemicznymi. Witamina B6 ma swoją rolę w metabolizmie aminokwasów oraz w produkcji czerwonych krwinek. Odpowiada za prawidłowe działanie układu nerwowego, wywiera korzystny wpływ na ciśnienie krwi, skurcze mięśni i pracę serca, a także podnosi odporność organizmu. Właściwości witaminy B6 sprawiają, że jest ona niezbędną w przemianach węglowodanów, tłuszczów oraz białek. Duże pokłady pirydoksyny znajdziemy w mięsie i produktach pełnego przemiału. Jak się jednak okazuje, dieta co piątej kobiety lub osoby starszej nie posiada odpowiedniej ilości tego składnika, jakiej domaga się jej organizm. Jakie jeszcze funkcje w organizmie pełni witamina B6? Jakie są przyczyny i skutki niedoboru i nadmiaru pirydoksyny? W jakich produktach występuje witamina B6?
Znaczenie witaminy B6 dla organizmu
Witamina B6 występuje w postaci sześciu, podlegających wzajemnym transformacjom, związków – pirydoksyny, pirydoksaminy, pirydoksalu i estrów fosforanowych wymienionych związków. Dostarczona wraz z pożywieniem jest wchłaniana z przewodu pokarmowego i magazynowana przede wszystkim w mięśniach, ale po części również w wątrobie. Pirydoksyna bierze udział w przemianie aminokwasów, tłuszczów i węglowodanów, umożliwia magazynowanie energii, a także uczestniczy w produkcji enzymów, hormonów i hemoglobiny. Syntetyzuje białka przez komórki, wytwarza przekaźniki mózgowe (np. serotoniny) oraz uwalnia zmagazynowaną energię. Wraz z innymi witaminami bierze udział w przetwarzaniu przez organizm homocystein. Dostarczając odpowiednie pokłady witaminy B6 organizmowi możemy być pewni, że złagodzi ona skutki uboczne przyjmowania leków oraz wspomoże leczenie nerek u osób chorych. Redukuje też zbytnie wydalanie kwasu szczawiowego wraz z moczem, zapobiega tworzeniu się kamieni nerkowych i złogów. Przyjmowanie dużych dawek witaminy B6 istotnie zmniejszy ryzyko zapadnięcia na chorobę Parkinsona u osób palących papierosy.
Właściwości witaminy B6 – kiedy powinno się nią szczególnie wspomóc?
Działanie witaminy B6 na organizm:
– pomaga zapobiegać chorobie wieńcowej
– łagodzi zespół napięcia przedmiesiączkowego i objawy towarzyszące miesiączce
– pomaga pozbyć się z organizmu nadmiaru estrogenów
– zmniejsza ryzyko występowania napadów padaczkowych
– poprawia nastrój u osób cierpiących na depresję
– utrzymuje w dobrym stanie komórki nerwowe
– łagodzi objawy zespołu cieśni nadgarstka
– zmniejsza siłę i częstotliwość ataków astmy
– wykazuje korzystny wpływ na skórę
– ma dobry wpływ na układ nerwowy
– likwiduje mdłości
– zapobiega magazynowaniu wody w organizmie
– hamuje nadmiar łojotoku
– zapobiega tworzeniom się obrzęków skóry
– wspiera podczas leczenia łojotokowego zapalenia skóry
– zmniejsza wypadanie włosów
– wspomaga leczenie zapalenia warg i języka
– wywiera korzystny wpływ na zachowanie dzieci z autyzmem
– oddziałuje na glikogenezę (przemianę glukozy w glikogen) i glikogenolizę (proces rozkładu glikogenu) w mięśniach
Witamina B6 – niedobór i skutki niedoboru
Objawy niedoboru witaminy B6 są różnorodne i w dużej mierze zależą od stopnia niedoboru tego składnika w organizmie. Deficyt pirydoksyny prowadzi do nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Dochodzi do spadku syntezy białek ustrojowych, kwasów nukleinowych niezbędnych dla właściwego wzrostu i rozwoju. Przy długotrwałym niedoborze witaminy B6 pojawiają się zaburzenia syntezy hemoglobiny, która pełni rolę czerwonego barwnika krwi oraz bierze udział w transporcie tlenu i dwutlenku węgla w organizmach ludzi i zwierząt. U osób z niedoborem witaminy B6 osłabiony zostaje układ immunologiczny, przez co są one bardziej narażone na infekcje wirusowe i bakteryjne.
Niedoborom witaminy B6 towarzyszą:
– drgawki
– depresja
– apatia
– bezsenność
– nadpobudliwość nerwowa
– wypadanie włosów
– niedokrwistość
– drętwienie rąk i stóp
– zmiany na skórze i błonach śluzowych
– zwiększona podatność na infekcje
– kamica nerkowa
– zaburzenia w funkcjonowaniu mięśnia sercowego
Znaczna część wymienionych wyżej objawów nie jest specyficzna, dlatego że niedobór witaminy B6 zazwyczaj występuje z brakiem innych witamin z grupy B, w skład której wchodzą m.in. witamina B1 (tiamina), witamina B2 (ryboflawina) i witamina B5.
Długotrwały niedobór witaminy B6 może mieć bardzo zły wpływ na rozwijający się organizm dziecka. Wśród skutków awitaminozy znajdują się:
– opóźnienie umysłowe
– nieprawidłowości w budowie kości
– zaburzenia padaczkowe
– nadmierna drażliwość u niemowląt
Główną przyczyną braku omawianego składnika w organizmie jest nieprawidłowo zbilansowana dieta, przyjmowanie leków antykoncepcyjnych przez kobiety, karmienie piersią oraz stosowanie leków przeciwgruźlicowych. Dobrą informacją jest, że niedobór witaminy B6 stwierdza się bardzo rzadko.
Witamina B6 – hiperwitaminoza witaminy B6
Witamina B6 w dużych dawkach jest neurotoksyczna. Jej nadmiar w organizmie może powodować nieodwracalne dla niego skutki. Jednym z najistotniejszych jest uszkodzenie układu nerwowego, które powoduje:
– zwyrodnienie tkanki nerwowej
– słabość mięśni i brak koordynacji
– nieprawidłowy chód
– uczucie drętwienia i mrowienia kończyn
– zwiększone odczucie chłodu
Do hiperwitaminozy pirydoksyny może dojść na skutek długotrwałego przyjmowania jej w postaci tabletek w dawce przekraczającej 200 mg/dobę. Powyższe zmiany ustępuję dopiero w momencie, gdy dana osoba odstawi suplementy, niekiedy jednak mogą one okazać się nieodwracalne. W przypadku zażywania dawek poniżej 200 mg/dobę objawy przedawkowania występują bardzo rzadko.
Witamina B6 – najlepsze źródła
Witaminę B6 znajdziemy zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Jednym z najbogatszych jej źródeł jest kasza gryczana. Obfituje w nią także mięso i wędliny, szczególnie kurczak, indyk i wieprzowina. Pirydoksynę znajdziemy również w drożdżach, kiełkach pszenicy, otrębach pszennych, nasionach roślin strączkowych, orzechach, mleku oraz jajach. Sporo witaminy B6 znajduje się w czerwonej papryce, ziemniakach, warzywach liściastych, ale w wyniku ich mrożenia jej zawartość może się zmniejszyć. Trzeba też pamiętać o tym, że obróbka termiczna produktów obfitujących w witaminę B6 prowadzi do jej strat w ilości od 30 do 50 proc, dlatego korzystniej dla organizmu jest spożywać je na surowo. W niewielkich ilościach pirydoksyna jest syntetyzowana przez bakterie obecne w jelitach i stanowiące naturalną florę bakteryjną.
Witamina B6 – dawkowanie i zalecane dzienne spożycie
Zapotrzebowanie organizmu na witaminę B6 w dużej mierze zależne jest od ilości spożywanego białka. I tak, u osób będących na diecie wysokobiałkowej można zaobserwować zwiększone zapotrzebowanie na pirydoksynę. Podobnie zresztą co u osób stosujących hormonalne środki antykoncepcyjne.
Zalecane dzienne spożycie witaminy B6 dla kobiet i mężczyzn przed 50. rokiem życia wynosi 1,3 mg, a po jego ukończeniu 1,5 mg dla kobiet i 1,7 mg dla mężczyzn. Nieco większe dawki pirydoksyny powinny dostarczać swojemu organizmowi kobiety w ciąży – 1,9 mg i kobiety karmiące – 2 mg. Dzieci do 9 roku życia nie powinny przekraczać dawki 1 mg witaminy B6 na dobę. Przyswajalność witaminy zdecydowanie zmniejsza nadużywanie alkoholu oraz przyjmowanie leków.
Źródło:
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/domowa-apteczka/witamina-b6-pirydoksyna-za-co-odpowiada-w-jakich-produktach-wystepuje_37664.html
https://portal.abczdrowie.pl/witamina-b6
http://bonavita.pl/witamina-b6-dzialanie-niedobor-nadmiar-wystepowanie-i-dawkowanie
