Witamina B5 (kwas pantotenowy) to bardzo rozpowszechniony związek chemiczny występujący zarówno w świecie roślinnym jak i zwierzęcym. Jest on niezbędny do funkcjonowania każdej żywej komórki, jednak w stanie wolnym rzadko kiedy występuje w przyrodzie. Kwas pantotenowy jest rozpuszczalny w wodzie, gotowanie unieczynnia jedynie niewielką jego ilość zawartą w pożywieniu. Przypisuje mu się liczne właściwości – chroni serce przed chorobą niedokrwienną, organizm przed infekcjami, a także zapobiega siwieniu wspomagając proces pigmentacji włosów. Odpowiednie stężenie tej substancji w organizmie odpowiada m.in. za prawidłową gospodarkę hormonalną oraz regenerację skóry. Główną rolą witaminy B5 jest regulacja białek i tłuszczów. Niedoborom witaminy B5 sprzyja dieta zdominowana przez wysokoprzetworzone produkty, uboga w mięso, ryby, warzywa i owoce. Pierwszymi objawami, które powinny dać nam do myślenia, że naszemu organizmowi brakuje witaminy B5 są zmiany skórne oraz zaburzenia układu nerwowego. Jest to witamina, której nie może brakować w Twoim organiźmie. Sprawdź, jakie są inne właściwości witaminy B5. Jakie są objawy i skutki nadmiaru i niedoboru witaminy B5? Gdzie występuje witamina B5? W jaki sposób ją dawkować?
Znaczenie kwasu pantotenowego dla organizmu
Na witaminę B5 składa się mieszanina kwasu pantotenowego, panteiny i pantenolu. Bierze ona czynny udział w przemianach związanych z gospodarką energetyczną w organizmie, m.in. w reakcjach utleniania i syntezy kwasów tłuszczowych, co odgrywa znaczącą rolę w przypadku sportowców. Warunkuje prawidłowy przebieg procesu uwalniania energii, zapobiega szybkiemu przemęczaniu się organizmu i usprawnia układ sercowo-naczyniowy. Kwas pantotenowy jest niezbędny do prawidłowego metabolizmu białek, cukrów i tłuszczów oraz do syntezy niektórych hormonów (kortyzolu, testosteronu, estradiolu czy progesteronu), neuroprzekaźników (serotoniny i dopaminy) oraz witaminy A i D. Uczestniczy w regeneracji komórek skóry i błon śluzowych, a także bierze udział w wytwarzaniu przeciwciał, będących częścią układu odpornościowego. Przeciwciała chronią organizm przed infekcjami zarówno bakteryjnymi, jak i wirusowymi. Co więcej, witamina B5 wspomaga regenerację tkanek i przyspiesza gojenie się ran. O jej odpowiednie stężenie w organizmie powinni zadbać szczególnie ci, którym zależy na opóźnieniu procesu starzenia się organizmu, gdyż przeciwdziała tworzeniu się zmarszczek. W dodatku poprawia pigmentację oraz ogólny stan włosów.
Właściwości kwasu pantotenowego – kiedy powinno się nią szczególnie wspomóc?
Działanie kwasu pantotenowego / witaminy B5:
- bierze udział w procesach podziału komórek w mieszku włosowym
- jest niezbędny do właściwego wzrostu włosa
- zapobiega siwieniu włosów, przywraca ich naturalny kolor
- łagodzi stres i zaparcia
- przyczynia się do utrzymania jędrnej i elastycznej skóry
- opóźnia procesy starzenia się
- wspomaga podział naskórka
- poprawia strukturę naskórka
- działa łagodząco na skórę i przyspiesza gojenie się ran
- odgrywa istotną rolę przy wszelkich przemianach metabolicznych
- chroni serce przed chorobą niedokrwienną
Kwas pantotenowy – niedobór i skutki niedoboru
Na prawidłowy poziom witaminy B5 w organizmie powinny zwrócić szczególną uwagę osoby uprawiające sport, ludzie starsi, jak również ludzie mający stresujący tryb życia lub będący mocno przemęczeni. W grupie osób, u których występuje deficyt tejże witaminy mogą znajdować się także kobiety stosujące środki antykoncepcyjne, alkoholicy oraz osoby z zaburzeniami przewodu pokarmowego. Kliniczny niedobór kwasu pantotenowego w zasadzie występuje u ludzi bardzo rzadko, mimo wszystko jednak może mieć miejsce.
Najbardziej charakterystycznymi objawami niedoboru witaminy B5 są:
- skurcze nóg
- bóle mięśni i stawów, ich sztywność, głównie po przebudzeniu
- zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego (drażliwość, utrata apetytu, zmęczenie, depresja)
- trudności z nauką
- rogowacenie lud nadmierne złuszczanie się naskórka
- zmiany skórne, w tym stany zapalne różnego rodzaju (wypryski, trądzik, odbarwienia skóry)
- wypadanie włosów i łysienie
- pękanie skóry w kącikach ust lub/i oczu
- kłopoty ze wzrokiem
- przedwczesna siwizna
- zaburzenia układu pokarmowego (biegunki, niestrawność, wzdęcia)
- obniżona odporność (częste infekcje bakteryjne i wirusowe, zwłaszcza układu oddechowego)
- zaburzenia pracy układu sercowo-naczyniowego (np. niskie ciśnienie krwi)
- długo i trudno gojące się rany
Na skutek znacznego rozpowszechnienia witaminy B5 w produktach spożywczych prawie nie obserwuje się u ludzi niedoborów tejże witaminy. Powyższe objawy zaobserwowane w eksperymentalnym niedoborze kwasu pantotenowego u ludzi.
Kwas pantotenowy – awitaminoza witaminy B5, skutki nadmiaru kwasu pantotenowego
Witamina B5 nie jest toksyczna dla organizmu, dlatego jej nadmiar nie zagraża naszemu życiu, jest wydalany wraz z moczem. Duże dawki kwasu pantotenowego mogą powodować jedynie biegunkę i zatrzymanie wody w organizmie (dawki przekraczające 20 gramów na dobę). Zbyt wysokiemu stężeniu witaminy B5 w organizmie często towarzyszą również objawy uczuleniowe.
Kwas pantotenowy – najlepsze źródła i suplementacja
Produkty zawierające największe pokłady kwasu pantotenowego to przede wszystkim produkty gruboziarniste, w tym kasza pęczak i gryczana, a także otręby pszenne, nasiona roślin strączkowych, żółtko jaja, drożdże, chude mięso oraz wątroba. Witaminę B5 znaleźć można także w drożdżach piwnych, rybach, mleku i jego przetworach, mięsie kurczaka, orzechach i soi. Nie można zapomnieć też o warzywach (m.in. ziemniakach i brokułach), owocach (awokado, bananach, pomarańczach i melonach), grzybach i pestkach słonecznika, gdzie omawianej tutaj witaminy jest również całkiem sporo. Kwas pantotenowy znajdziemy też w pełnoziarnistym pieczywie, nasionach roślin strączkowych i brązowym ryżu.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że witamina B5 niemal natychmiast ulega zniszczeniu pod wpływem promieni słonecznych. Tak jak już zostało wcześniej wspomniane, jej część zostaje unicestwiona w procesie gotowania. W niewielkich ilościach kwas pantotenowy jest syntetyzowany przez naturalną florę bakteryjną jelit.
W skrajnych przypadkach, gdy brakuje nam witaminy B5, to jej deficyt można uzupełnić przyjmując doustne tabletki. Występuje wraz z innymi witaminami z grupy B, gdyż poprawiają jej wchłanianie. W aptece znajdziesz ją pod nieco inną nazwą – „pantotenian wapnia”.
Kwas pantotenowy – dawkowanie i zalecane dzienne spożycie
Zapotrzebowanie na witaminę B5 w dużej mierze zależy od wieku i płci. Normy na kwas pantotenowy ustalone na poziomie wystarczającego spożycia dla niemowląt wynoszą 1,7-1,8 mg, dla dzieci od 1. do 3. roku życia – 2 mg, od 4. do 6. roku życia – 3 mg, a dla dzieci od 7. do 12. roku życia – 4 mg. Nieco większe zapotrzebowanie na witaminę B5 wykazują dziewczęta i chłopcy w przedziale wiekowym 10 – 12, odpowiednia dla nich dawka to 5 mg na dzień. Tyle samo powinny przyjmować kobiety i mężczyźni. W przypadku kobiet w ciąży dawka ta wzrasta do 6 mg na dobę, a kobiety karmiące powinny dostarczać swojemu organizmowi 7 mg kwasu pantotenowego każdego dnia.
Źródło:
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/domowa-apteczka/WitaminA-b5-kwas-pantotenowy-wlasciwosci-i-wystepowanie_38870.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kwas_pantotenowy
https://www.spirulina.pl/witaminy-i-mineraly/witaminy/witamina-b5-kwas-pantotenowy/witamina-b5-po-co-i-dlaczego-jest-tak-wazna.html
https://portal.abczdrowie.pl/witamina-b5
