Atopowe zapalenie skóry to zapalna przewlekła choroba skóry, należąca do grupy chorób wywołanych nadwrażliwością na alergeny. Głównie rozpoznawana we wczesnym dzieciństwie, jest najczęstszym schorzeniem skóry dotyczącym od 2 do 10% dorosłych i od 15 do 30% dzieci. Diagnostyka AZS może sprawiać trudności ze względu na fakt, że zmiany skórne występujące w trakcie choroby są podobne do wielu innych jednostek dermatologicznych.
Kryteria diagnostyczne Hanifina i Rajki
Kryteria Hanifina i Rajki to zestaw cech, które występują u osób chorych na AZS. Zawierają one zarówno obraz kliniczny, jak i wyniki badań dodatkowych. Obejmują 4 kryteria większe oraz 23 kryteria mniejsze. Aby rozpoznać chorobę, pacjent musi spełnić minimum trzy kryteria większe oraz trzy mniejsze. Główną cechą atopowego zapalenia skóry jest świąd i przewlekły przebieg, który występuje praktycznie u każdego pacjenta. Powiązanie genetyczne, czyli dodatni wywiad rodzinny, stwierdza się u około 60% pacjentów. Przy ocenie klinicznej zmian należy uwzględnić różnorodność lokalizacji w zależności od fazy choroby i wieku.
U małych dzieci pierwszymi objawami choroby mogą być suchość i szorstkość skóry, a zmiany rumieniowo-złuszczające pojawiają się przede wszystkim w okolicy twarzy, a następnie rozszerzają się na inne partia ciała. Typowymi zmianami występującymi około pierwszego, drugiego roku życia są zmiany skórne, które obejmują głównie zagięcia stawowe. Z kolei u dorosłych zmiany mogą być rozsiane i występować w każdej lokalizacji.
Badaniem laboratoryjnym wykorzystywanym w diagnostyce AZS jest oznaczenie całkowitego stężenia IgE w surowicy, które jest zwiększone u 80% pacjentów. Zauważono również, że jego poziom koreluje ze stanem klinicznym skóry. W diagnostyce AZS wykorzystuje się również skórne testy punktowe. W trakcie badania dochodzi do kontrolowanej ekspozycji skóry na alergen, co pozwala na wykrycie reakcji alergicznej. Należy pamiętać, że diagnostyka atopowego zapalenia skóry opiera się na całościowym obrazie klinicznym, który jest uzupełniany badaniami. Ze względu na występowanie wielu jednostek chorobowych przypominających w swoim obrazie AZS coraz częściej obserwujemy nadrozpoznawalności tej choroby.
Diagnostyka różnicowa
AZS powinno być różnicowane z takimi chorobami jak łojotokowe zapalenie skóry, opryszczkowate zapalenie skóry, pieluszkowe zapalenie skóry w przypadku niemowląt, a także kontaktowe i nieswoiste zapalenia skóry oraz łuszczyca czy erytrodermia.
Leczenie
Leczenie opiera się głównie na profilaktyce. Obejmuje ona odpowiednią edukację pacjenta i pielęgnację skóry. Patogeneza atopowego zapalenia skóry opiera się defekcie bariery naskórkowej, dlatego ważne jest, aby stosować preparaty wspomagające jej odnowę.
Jednym z takich produktów jest krem na atopowe zapalenie skóry Bepanthen Sensiderm, którego regularne stosowanie pomaga zauważalnie ograniczyć liczbę zaostrzeń. Jest to produkt bezpieczny, który można stosować już od pierwszych dni życia, a także w ciąży i w okresie karmienia piersią.
