Jod jest pierwiastkiem odgrywającym ogromną rolę w organizmie człowieka. Uczestniczy w produkcji tyroksyny, hormonu wytwarzanego w tarczycy, który wspomaga regulację przemiany materii. Co prawda nasz organizm wykazuje niewielkie zapotrzebowanie na jod, jednak jest on na tyle istotny dla naszego zdrowia, że jego niedobór może doprowadzić do niedoczynności tarczycy, wytworzenia się wola, opóźnienia rozwoju fizycznego, a także umysłowego.
Już w latach dwudziestych ubiegłego wieku uznano, że konieczne jest wzbogacanie soli kuchennej jodem, celem uzupełnienia niedoborów tego pierwiastka u społeczeństwa. Obowiązek jodowania soli wprowadzono w Polsce w roku 1997, z tego samego powodu. Niektórzy by zwiększyć pokłady jodu w swoim organizmie jeżdżą nad morze, gdzie jest go w powietrzu całkiem sporo. Być może nie zdajesz sobie sprawy, ale niedobory jodu dotyczą około 90 proc powierzchni kraju, a na choroby tarczycy narażonych jest aż 8 milionów Polaków! Sprawdź, jakie są właściwości jodu, czym jest płyn Lugola, a także jak rozpoznać niedobór jodu w organizmie.
Właściwości jodu
Jod jest jednym z najważniejszych mikroelementów dostarczanych wraz z pokarmem i wodą do organizmu człowieka. W organizmie zdrowej osoby występuje od 30 do 50 mg jodu, z czego największa jego ilość gromadzi się w tarczycy (prawie 80%). Cała reszta lokalizuje się w jajnikach, kościach i krwi. Pobierany z pożywienia jod trafia do przewodu pokarmowego, skąd następnie zostaje przekazany do krwi, a potem do tarczycy.
Jod – rola w organizmie
Najważniejszym zadaniem jodu jest zapewnienie prawidłowego działania tarczycy. Bez niego nie byłaby możliwa produkcja hormonów tarczycy: tyroksyny (T4) i jej aktywnej formy trójjodotyroniny (T3). Odpowiednie stężenie obu tych hormonów jest niezwykle ważne dla organizmu, gdyż to one odpowiadają za prawidłowy rozwój i funkcjonowanie mózgu oraz układu nerwowego, nerek, serca i przysadki mózgowej. Okazuje się, że jod może być pomocny w leczeniu torbieli piersi. Hormony tarczycy odpowiadają również za regulację procesu wzrostu i dojrzewania komórek organizmu. Biorą czynny udział w procesach oddychania komórkowego oraz produkcji energii. Bez nich utrzymanie prawidłowej temperatury ciała byłoby zwyczajnie niemożliwe.
Występowanie jodu
Często zadajemy sobie pytanie: w czym jest jod? Jest to cenna informacja szczególnie dla osób, u których pokłady tego pierwiastka w organizmie są za małe w stosunku do zapotrzebowania na niego. Szansą na uzupełnienie braków są wakacje nad Bałtykiem. Pobierany z powietrza jod nad morzem przedostaje się do dróg oddechowych, a następnie do krwiobiegu.
Co jeszcze zawiera jod? Nietrudno się domyślić, że największe pokłady jodu są w żywności pochodzenia morskiego. Obfitują w niego skorupiaki, mięczaki i ryby – najlepiej sięgać po dorsze, halibuty i śledzie bałtyckie. Ważnym źródłem jodu w diecie jest też mleko i jego przetwory, jajka, sól kuchenna i jodowana sól, a także orzechy laskowe i brokuł.
Dzienne zapotrzebowanie na jod
Zapotrzebowanie organizmu na jod w dużej mierze zależy od wieku i płci, a także stanu zdrowia danej osoby. Niemowlęta zaraz po urodzeniu aż do 6. miesiąca życia potrzebują ok. 40 mikrogramów jodu dziennie, natomiast niemowlęta od 7. do 12. miesiąca życia wykazują zapotrzebowanie na 50 mikrogramów każdego dnia. Organizm dzieci pomiędzy 1. a 3. rokiem życia wymaga nieco więcej, bo 70 mikrogramów jodu. U starszych dzieci w wieku 4 – 6 lat dawkę tę trzeba zwiększyć do 90 mikrogramów, a u dzieci między 7. a 9. rokiem życia optymalna dawka to 120 mikrogramów. Niewiele więcej, bo 160 mikrogramów jodu potrzebuje organizm człowieka w wieku dojrzewania, a także dorosłej osoby. Największe zapotrzebowanie na jod (180 mikrogramów) wykazują kobiety w ciąży, a także matki karmiące (200 mikrogramów).
Jod – objawy niedoboru
Długotrwały niedobór jodu w organizmie może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Skutkiem niewystarczającej ilości jodu w diecie może być niedoczynność tarczycy, powiększenie gruczołu tarczowego i powstanie wola. Zbyt małe stężenie jodu w organizmie jest groźne przede wszystkim dla dzieci, u których może być bezpośrednią przyczyną opóźnienia rozwoju fizycznego i psychicznego, co w pierwszych stadiach objawia się m.in. problemami z zapamiętywaniem.
O odpowiednie stężenie jodu w organizmie powinny zadbać kobiety w ciąży, gdyż deficyt tego pierwiastka może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu u płodu, ale też u noworodków. Co więcej, brak jodu może być przyczyną zaburzenia prawidłowej rozrodczości u kobiet, skutkiem może być poronienie czy przedwczesny poród, a także zwiększenie śmiertelności wśród dzieci.
Dieta czy suplementy diety?
Najlepszym źródłem jodu jest odpowiednio zbilansowana dieta. Tak jak już zostało wcześniej wspomniane, największe pokłady jodu znajdziemy w rybach, jak również algach morskich – np. spirulinie. Nasycona jodem gleba na terenach nadmorskich sprawia, że owoce i warzywa uprawiane na tym terenie obfitują w ten właśnie pierwiastek. Co ciekawe, jod można znaleźć także w pieczywie.
Zdarza się jednak, że pochodzący z żywności jod nie wystarcza do uzupełnienia jego niedoborów w organizmie, wtedy warto sięgnąć po jod w tabletkach, kapsułkach lub płynie. Płyn Lugola wykazuje działanie bakteriobójcze, zatem może być wykorzystywany zewnętrznie do odkażania skóry, otarć naskórka czy drobnych zadrapań. Roztwory płynu Lugola o niskim stężeniu mogą być też stosowane np. do płukania gardła.
Źródło:
http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/zasady-zywienia/jod-wlasciwosci-objawy-nadmiaru-i-niedoboru_36811.html
https://portal.abczdrowie.pl/jod-w-diecie-przy-tarczycy
https://www.spirulina.pl/witaminy-i-mineraly/mineraly2/jod/jod-bardzo-wazny-pierwiastek-dla-organizmu.html
