Tarczyca to niewielki gruczoł położony w dolno-przedniej części szyi o pojemności około 20 ml. Zbudowana jest z dwóch płatów połączonych ze sobą cieśnią. Odpowiada za tempo metabolizmu w naszym organizmie. Jeżeli cierpimy na niedoczynność tarczycy, zmagać się będziemy ze spowolnieniem pracy naszego ciała pod postacią męczliwości i wzrostu masy ciała. W przypadku nadczynności metabolizm będzie znacznie przyspieszał, powodując bezsenność, nadmierną potliwość oraz kołatanie serca.
Nadczynność tarczycy – charakterystyka
Nadczynność tarczycy wynika z nadmiernej produkcji hormonów T3 i T4, które pobudzają wiele organów do pracy. Główną przyczyną zaburzeń jest choroba autoimmunologiczna o nazwie choroba Gravesa-Basedowa (ChGB) – obecne autoprzeciwciała aktywują stale receptory na powierzchni tarczycy, stymulując ją do produkcji hormonów. Szczyt zachorowań notuje się między 30. a 50. rokiem życia.
Objawy niedoczynności tarczycy
Obraz kliniczny choroby jest zróżnicowany, ponieważ hormony tarczycy oddziałują prawie na każdy układ. Wśród niepokojących objawów, które powinny nas skłonić do wizyty u endokrynologa DP MED, wyróżniamy:
- pogrubienie obwodu szyi (widoczne wole),
- nietolerancję ciepła, wzmożone poty,
- problemy z zasypianiem, drażliwość, zaburzenia nastroju,
- ból oczu, światłowstręt, łzawienie,
- wypadanie włosów, łamliwość paznokci,
- spadek siły mięśniowej, bóle kostne,
- kołatanie serca i pogorszona tolerancja wysiłku,
- spadek masy ciała mimo prawidłowego apetytu,
Nadczynność tarczycy – diagnoza
Stawienie diagnozy opiera się przede wszystkim na dokładnym badaniu pacjenta i zebraniu wywiadu. Konieczne jest także oznaczenie hormonów:
- TSH (produkowane przez przysadkę, pobudza tarczycę do wydzielania hormonów),
- fT4,
- fT3 (nie zawsze konieczna ocena).
Celem wykluczenia/potwierdzenia istnienia problemu autoimmunologicznego należy oznaczyć poziom przeciwciał anty-TSHR (przeciw receptorowi dla TSH).
Na oznaczenie hormonów tarczycy należy udać się na czczo, z samego rana.
W dalszej kolejności lekarz wykonuje lub kieruje na USG tarczycy – pozwala ono ocenić wielkość gruczołu, obecność guzków, przepływ krwi w naczyniach oraz węzły chłonne. Jest niezbędne także w przypadku konieczności wykonania biopsji, czyli pobrania komórek tarczycy, które następnie będą oceniane pod mikroskopem.
Nadczynność tarczycy – leczenie
Pacjenci muszą być objęci stałą opieką poradni endokrynologicznej. Leczenie skupia się na doprowadzeniu do stanu równowagi hormonalnej nazywanej „eutyreozą”. Wyzwaniem terapeutycznym jest utrzymanie tego balansu oraz dobrego samopoczucia pacjenta. W tym celu stosuje się leki z grupy tyreostatyków, które wyhamowują produkcję hormonów tarczycy. Stosowane są one przez kilkanaście miesięcy.
Czasem lekarz proponuje terapię radiojodem, który niszcząc część komórek tarczycy, doprowadza do wyrównania hormonalnego. Zdarza się, że najlepszą opcją terapeutyczną pozostaje tyreoidektomia, czyli usunięcie tarczycy.
Wspomagająco stosuje się leki kardiologiczne, które wyrównują pracę serca i pomagają kontrolować ciśnienie tętnicze.
Bibliografia:
[1] – Interna Szczeklika 2020/21, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2020
[2] – Bednarczuk T., Podstawy Endokrynologii, ITEM Publishing, Warszawa, 2017
