Angina, czyli ostre zapalenie migdałków podniebiennych i gardła, jest jedną z najczęstszych infekcji górnych dróg oddechowych, które dotykają dzieci. Choroba ta, mimo iż może występować również u dorosłych, częściej diagnozowana jest u najmłodszych, zwłaszcza w wieku przedszkolnym i szkolnym. Warto zrozumieć przyczyny, objawy oraz metody leczenia anginy, aby skutecznie przeciwdziałać jej rozwojowi i minimalizować ryzyko powikłań.
Przyczyny anginy u dzieci
Angina jest chorobą zakaźną, której główną przyczyną są infekcje bakteryjne lub wirusowe. W zależności od patogenu, który wywołuje chorobę, możemy wyróżnić:
- Angina wirusowa: Jest najczęstszą formą anginy u dzieci. Wirusy odpowiedzialne za rozwój anginy to przede wszystkim wirusy grypy, paragrypy, adenowirusy, wirusy Coxsackie oraz wirusy Epsteina-Barr. Dzieci, które mają kontakt z innymi dziećmi w przedszkolach czy szkołach, są szczególnie narażone na tego typu infekcje. Wirusy przenoszone są drogą kropelkową, co sprawia, że łatwo rozprzestrzeniają się w grupach dzieci.
- Angina bakteryjna: Najczęściej wywoływana jest przez bakterie paciorkowca beta-hemolizującego grupy A (Streptococcus pyogenes). To właśnie ten typ anginy, znany również jako angina paciorkowcowa, może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak gorączka reumatyczna czy zapalenie nerek (kłębuszkowe zapalenie nerek).
Oprócz wirusów i bakterii, do rozwoju anginy mogą przyczyniać się czynniki środowiskowe, takie jak:
- Przebywanie w dużych grupach dzieci: W miejscach takich jak przedszkola i szkoły, gdzie dzieci mają bliski kontakt, infekcje łatwo się rozprzestrzeniają.
- Osłabiona odporność: Dzieci, które są przeziębione, zmęczone lub narażone na stres, mają osłabiony układ odpornościowy, co zwiększa ryzyko rozwoju infekcji.
- Ekspozycja na dym papierosowy: Dzieci przebywające w środowisku, gdzie palone są papierosy, są bardziej podatne na infekcje gardła i dróg oddechowych.
Objawy anginy u dzieci
Objawy anginy mogą się różnić w zależności od tego, czy jest to angina wirusowa, czy bakteryjna, ale istnieje kilka wspólnych symptomów, które powinny zwrócić uwagę rodziców:
- Ból gardła: Jest to główny objaw anginy, który nasila się podczas przełykania. Dzieci mogą odmawiać jedzenia i picia z powodu bólu.
- Wysoka gorączka: W przypadku anginy bakteryjnej, temperatura ciała może wzrosnąć nawet do 39–40°C. W anginie wirusowej gorączka może być nieco łagodniejsza.
- Powiększone migdałki: Migdałki stają się czerwone i opuchnięte. W przypadku anginy paciorkowcowej często występuje na nich biały lub żółty nalot.
- Powiększone węzły chłonne szyi: Węzły chłonne w okolicy szyi mogą być bolesne i powiększone.
- Ból głowy i mięśni: Dzieci z anginą często skarżą się na ogólne osłabienie, bóle mięśni i głowy.
- Brak apetytu, nudności, wymioty: W wyniku bólu gardła oraz osłabienia organizmu, dzieci mogą stracić apetyt, a czasem dochodzi do wymiotów.
W przypadku anginy wirusowej objawy mogą być mniej nasilone i często towarzyszą im objawy infekcji górnych dróg oddechowych, takie jak katar czy kaszel. W anginie bakteryjnej objawy są bardziej skoncentrowane na gardle, a dodatkowe symptomy, takie jak kaszel, zazwyczaj nie występują.
Leczenie anginy u dzieci
Leczenie anginy zależy od jej przyczyny. Kluczowe jest rozpoznanie, czy infekcja ma charakter bakteryjny, czy wirusowy, ponieważ sposób leczenia różni się w zależności od patogenu.
- Leczenie anginy wirusowej: Ponieważ wirusy nie reagują na antybiotyki, leczenie anginy wirusowej polega na łagodzeniu objawów i wspieraniu organizmu w walce z infekcją. W leczeniu stosuje się:
- Środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe: Paracetamol lub ibuprofen są najczęściej podawane, aby złagodzić ból gardła i obniżyć gorączkę.
- Nawodnienie: Picie dużych ilości płynów jest kluczowe, aby zapobiec odwodnieniu, które może pojawić się w wyniku gorączki oraz odmowy picia spowodowanej bólem gardła.
- Inhalacje i płukanki: Można stosować inhalacje z soli fizjologicznej lub płukanki gardła na bazie ziół, takich jak szałwia czy rumianek, aby złagodzić objawy bólu gardła.
- Leczenie anginy bakteryjnej: W przypadku anginy wywołanej przez paciorkowce konieczne jest zastosowanie antybiotyków. Najczęściej przepisywanym lekiem jest penicylina lub jej pochodne. W przypadku dzieci uczulonych na penicylinę stosuje się alternatywne antybiotyki, takie jak cefalosporyny czy makrolidy. Ważne jest, aby podać antybiotyk zgodnie z zaleceniami lekarza i kontynuować leczenie przez pełny zalecany czas, nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej.
- Leczenie wspomagające: Niezależnie od rodzaju anginy, zaleca się odpowiednie nawodnienie dziecka oraz zapewnienie mu odpoczynku. W przypadku silnego bólu gardła pomocne mogą być pastylki do ssania lub preparaty miejscowe, takie jak spraye na gardło. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na dietę dziecka – najlepiej podawać mu lekkostrawne, chłodne pokarmy, które nie podrażnią dodatkowo gardła.
Powikłania nieleczonej anginy
Nieodpowiednie leczenie anginy, zwłaszcza bakteryjnej, może prowadzić do poważnych powikłań. Najczęściej występujące powikłania to:
- Ropień okołomigdałkowy: Gromadzenie się ropy wokół migdałków, które może prowadzić do silnego bólu gardła, trudności w połykaniu i mówieniu oraz wysokiej gorączki. Konieczne jest wówczas leczenie chirurgiczne.
- Gorączka reumatyczna: Choroba, która może wystąpić jako powikłanie nieleczonej anginy paciorkowcowej. Może prowadzić do zapalenia stawów, serca oraz układu nerwowego.
- Kłębuszkowe zapalenie nerek: Rzadkie, ale poważne powikłanie, które może prowadzić do niewydolności nerek.
Profilaktyka anginy u dzieci
Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na anginę u dzieci, warto stosować się do kilku prostych zasad:
- Higiena osobista: Regularne mycie rąk oraz unikanie dotykania twarzy może zapobiec przenoszeniu się wirusów i bakterii.
- Unikanie kontaktu z chorymi: W przypadku chorób zakaźnych, warto ograniczyć kontakt dziecka z osobami chorymi.
- Wzmacnianie odporności: Odpowiednia dieta, bogata w witaminy i minerały, regularna aktywność fizyczna oraz odpowiednia ilość snu mogą wspierać układ odpornościowy dziecka.
Angina u dzieci, choć często występująca, może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. Rozpoznanie objawów, szybka interwencja medyczna oraz odpowiednie leczenie to klucz do pełnego powrotu do zdrowia i uniknięcia powikłań.
