Odra (choroba) – poznaj objawy, przyczyny i leczenie odry!

Odra jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną, która dotyka najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym. U dorosłych choroba ta ma dużo cięższy przebieg, znacznie częściej występują też po jej ustąpieniu powikłania. Odra jest wywoływana przez bardzo szybko rozprzestrzeniający się wirus – paramyxowirus – przez co jest bardzo zaraźliwa. Odrą zarazić się można drogą kropelkową, podczas kontaktu z osobą chorą. Warto wiedzieć, że zakażony zaraża już na pięć dni przed pojawieniem się wysypki, a także do czterech dni po jej ustąpieniu. Najbardziej charakterystycznymi objawami odry są wysypka i kaszel. Jakie jeszcze objawy daje odra oraz jak uniknąć zarażenia odry?

Objawy odry

Odra daje charakterystyczne objawy, które nie sposób pomylić z inną chorobą. Są one praktycznie takie same u dorosłych, jak i u dzieci. Głównym jej objawem jest charakterystyczna wysypka, która pojawia się na całym ciele. Tworzą ją zlewające się ze sobą czerwone plamy pokryte drobnymi krostkami. Wysypka może przyczynić się także do zaczerwienienia śluzówki jamy ustnej. Dodatkowo może wystąpić gorączka, katar czy kaszel. Osoby chore na odrę mogą odczuwać również światłowstręt i mieć wyraźnie zaczerwienione oczy. Można nawet rzecz, że chory wygląda, jakby przez długi czas płakał.

W przebiegu odry możemy wyróżnić 4 fazy:

– okres wylęgania odry

Trwa od 9 do 14 dni i nie daje żadnych objawów. Czasem można zaobserwować, że dziecko ma nieco gorszy nastrój lub jest osłabione, ale trudno znaleźć przyczynę takiej sytuacji;

– okres nieżytowy

W pierwszym momencie pojawia się gorączka, do której chwilę potem dołącza nieżyt nosa, zapalenie spojówek oraz delikatny obrzęk powiek, a także wstręt na światło. Pojawia się również zapalenie gardła i krtani, a chorego męczy suchy kaszel. W późniejszym okresie mogą pojawić się tzw. plamki Fiłatowa i Koplika. Są to niewielkie białe punkciki, wokół których pojawia się czerwona obwódka. Zaobserwować je można na błonie śluzowej policzków, na wysokości zębów trzonowych i przedtrzonowych;

– okres wysypkowy

Trwa około 4 dni. Pojawia się bardzo wysoka gorączka (do 40^oC) i wysypka – najpierw za uszami i na czole, potem przechodzi na szyję, tułów i kończyny. Na początku plamek nie jest za wiele i są koloru ciemnoróżowego. Wraz z biegiem czasu pojawia się ich coraz więcej i wyglądem zaczynają przypominać grudki. Plamki są wypukłe i mogą się ze sobą zlewać. Czasami u chorego pojawia się duszność i wyraźnie przyspieszone tętno. Może on być senny i apatyczny. Dzieci zazwyczaj przesypiają chorobę;

– okres zdrowienia

Wysypka blednie, ustępuje też uporczywy kaszel. Etap ten może trwać do kilku dni.

Przyczyny odry – zakażenie

Tak jak już zostało wcześniej wspomniane, zakażenie wirusem odry odbywa się na drodze kropelkowej, czyli na skutek bezpośredniego kontaktu z osobą chorą. Co prawda niezwykle rzadko, ale jednak można zarazić się poprzez kontakt z przedmiotami, których używała osoba zakażona. Okres od momentu zakażenia do chwili pojawienia się charakterystycznych objawów wynosi zazwyczaj od 9 do 14 dni. Zachorowania na odrę obserwuje się głównie zimą i wiosną. Co istotne, osoba, która przebyła odrę w wieku dziecięcym uodparnia się na wirusa do końca życia.

Powikłania po odrze

W wyniku odry może dojść do groźnych dla życia i zdrowia powikłań. Niektóre z nich są na tyle poważne, że wymagają leczenia szpitalnego, gdyż mogą doprowadzić nawet do śmierci dziecka. Jeśli dziecko nie jest zaszczepione przeciwko odrze, grozi mu zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, krtani, ucha środkowego czy biegunka. Najgroźniejsze jednak są powikłania neurologiczne, w tym zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie mózgu. W wyniku choroby może dojść nawet do podostrego stwardniającego zapalenia mózgu, które jest chorobą nieuleczalną. Może ono wystąpić nawet po kilku czy kilkunastu latach od zachorowania na odrę. Dochodzi wtedy do zaburzenia mowy, upośledzenia umysłowego oraz niedowładu kończyn. Wszystko to skutkuje stanem odmóżdżeniowym i śmiercią w ciągu 1-2 lat. Podostre stwardniające zapalenie mózgu najczęściej dotyczy osób, które przebyły chorobę jeszcze przed ukończeniem 2 roku życia.

Leczenie odry

Lekarz diagnozuje odrę i w zależności od nasilenia objawów podejmuje decyzję czy dziecko może być leczone w warunkach domowych, czy konieczna jest jego hospitalizacja. Niestety lek na odrę nie istnieje, dlatego leczenie może być wyłącznie objawowe. Ogromną rolę odgrywa łagodzenie dających się we znaki objawów. Gorączka zbijana jest lekami przeciwgorączkowymi typu ibuprofen czy paracetamol, a w celu wyeliminowania kaszlu przyjmuje się leki przeciwkaszlowe.

Chory powinien być stale nawadniany i dużo odpoczywać. Leczenie odry wymaga ciągłego leżenia w łóżku, do czego bardzo trudno jest nakłonić szczególnie małe dzieci. Gdy lekarz na etapie diagnozowania zdecyduje, że dziecko może być leczone w domu, w miarę możliwości należy odizolować je od innych domowników. Podczas leczenia dziecko powinno przebywać w osobnym i ciemnym pokoju, gdzie będzie panować optymalna temperatura. Wirus odry jest bardzo wrażliwy zarówno na wysoką, jak i niską temperaturę. Pomieszczenie, w którym przebywa maluch powinno być stale wietrzone. Warto też zastosować nawilżacz powietrza, żeby zbyt suche nie przyczyniało się do dodatkowego podrażniania błon śluzowych dziecka. Trzeba pamiętać, że nasza pociecha może mieć trudności z przełykaniem, dlatego należy podawać jej pokarmy, których jedzenie nie będzie sprawiało dodatkowego bólu. Gdy objawy nie będą ustępować lub co gorsza zaczną się nasilać, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Rodzice muszą pamiętać, że odra może prowadzić do powikłań, dlatego nadzór lekarski jest w jej przebiegu niezwykle istotny.

Odra – Profilaktyka

Profilaktycznie stosuje się szczepienia ochronne, które są jedynym najskuteczniejszym sposobem ograniczenia nowych zachorowań. Szczepionka daje niemal 95% pewność, że nie zachorujemy. NOP, czyli niepożądane odczyny poszczepienne występują rzadko i mają bardzo łagodny przebieg. W pierwszych 6 miesiącach życia dziecku odporność przekazuje matka, po ich upływie konieczne jest wykonanie szczepionki przeciwko odrze. Nie można jej jednak podawać maluchom, które nie ukończyły jeszcze roku. Najczęściej szczepionkę aplikuje się pomiędzy 12 a 15 miesiącem życia.

Szczepi się przede wszystkim osoby należące do grupy ryzyka odry, tj.:

– osoby z upośledzoną odpornością;

– kobiety ciężarne;

– dzieci cierpiące na choroby nowotworowe;

– dzieci wykazujące silne reakcje alergiczne na antybiotyki.

Źródło:
https://portal.abczdrowie.pl/odra
http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-zakazne,odra–choroba—-objawy–leczenie–powiklania-i-szczepienie,artykul,1579202.html
https://pediatria.mp.pl/choroby/chorobyzakazne/74620,odra